Bugungi kunda O'zbekiston neft`-gaz sanoati nafaqat yer osti boyliklarini qazib olish, balki xomashyoni qayta ishlash va mahsulot ishlab chiqaruvchi majmualar tizimiga aylandi

Suyuq parafinli uglevodorodlar. C5 - C15 uglevodorodlari - suyuq modda ko’rinishida bo’ladi. Pentan, geksan, geptan, oktan, nonan, dekan va ularning ko’p sonli izomerlari o’zining qaynash haroratiga qarab, neftni haydashda ajratib olinadigan benzin distillyati tarkibiga o’tadi. Ma’lumki, tarmoqlangan zanjirli uglevodorodlarning qaynash harorati unga mos keluvchi to’g’ri zanjirli izomerlarning qaynash haroratidan past bo’ladi. Bunda molekulaning tuzilishi qancha jipslashgan bo’lsa, qaynash harorati shuncha past bo’ladi. C5 – C15 uglevodorodlarning nazariy izomerlari soni 145 taga teng.

Farmulasi	Izomerlari soni	Farmulasi	Izomerlari soni
С5 Н12	3	С8 Н18	18
С6 Н14	5	С9 Н20	35
С7 Н16	9	С10 Н22	75

Yopiq halqali to`yingan uglevodorodlar (sikloalkanlar).
Ochiq zanjirli to`yingan uglevodorodlar bilan birga yopiq (siklik) zanjirli to`yingan uglevodorodlar ham bor. Ularning bir necha xil nomi bor: sikloalkanlar, sikloparafinlar, naftenlar, siklanlar, polimetilenlar.
Sikloalkanlar molekulalarida tegishli alkanlarning molekulalaridagiga qaraganda ikkita vodorod atomi kam bo`ladi (ularning ajralib chiqishi hisobiga C halqasi yopiladi). Shuning uchun sikloalkanlarning umumiy formulasi CnH2n.
C3H6–siklopropan, C5H10–siklopentan, CH3-C5H10–metilsiklopentan.
Ular kimyoviy xossalari jihatidan alkanlarga yaqin turadi: yonuvchan, kimyoviy aktivligi kam, vodorod atomlari o`rnini galogenlar olishi mumkin. Uch va to`rt a`zoli sikloalkanlarning puxtaligi besh va olti a`zolilarnikiga qaraganda kam. Sikloalkanlarning kimyoviy xossalaridan juda muhim reaksiyani– siklogeksanning degidrogenlanib (vodorod ajratib), benzol hosil qilishini ko`rish mumkin: C6H12 C6H6 + 3H2
Sikloalkanlar va ularning gomologlari karbosiklik birikmalar qatoriga kiradi