Бугун Ўзбекистон Республикаси-иқтисодиёти бозор иқтисодиётига асосланган, тўхтовсиз ривожланаётган давлат

9.12. Қуюлувчан юкларни қабул қилиш ва уларни оғирлигини аниқлаш.

Қуюлувчан юклар номлари қоидада курсатилиб утилган,ҳар бир учун унинг хавфлилиги,уларни ташиш учун мулжалланган цистерна тури, цистернадаги трафарет ҳам қайд этилган.

Нефть маҳсулотларини ташиш учун топширилаётган сифат сертификати наклодной билан биргаликда кўрсатилиши керак. Битта наклодной бўйича маршрут ташилаётганда сифат сертификати 5 та нусхаси келтирилиши керак.
Цистерналар ёки очиқ вагонларда ташилаётган юк оғирлиги жўнатувчи томонидан белгиланади.
Юк оғирлигини ўлчаш учун:
-суюқликни цистернадаги баландгини;
-юк температуси ва умумий оғирлигини;
-трафарет бўйича цистернанинг калибр турини ;
-суюқлик ҳажмининг (м³/л);
-суюқлик ҳажмини(л) маҳсулот умумий оғирлигига кўпайтирилиши керак.
Суюқлик баландлигининг метршток ёрдамимида ўлчанади. Метршток-метал стержень бўлиб,унинг диаметри 20-25 мм га тенг,шкала узунлиги 3500 мм гача.
ёғочли ўлчагичлар-метршитоклар ёрдами билан фойдаланишга рухсат берилади.
Суюқлик тинганда ва юзасида кўпик йўқ бўлганда суюқлик баландлиги ўлчанади.
Метршток секин ва охиста қопқоқ люкидан аниқ вертикал тарзда сиғимнинг энг пастки нуқтасигача ботирилади, сўнг тез чикарилади, метрштокнинг суюқликга кирган қисми суюқлик баландлиги ҳисобланади.
Баландлик қопқоқ люкларининг иккита қарама-қарши нуқталаридан ўлчанади. ҳар бир нуқтада икки мартадан кам ўлчанилмайди. Икки ўлчамларнинг фарқи 0,5 смдан ошмаслиги керак. Хақиқий баландлик деб олинган ўлчамларнинг ўрта арифметик катталиги олинади(0,5 см ками ташланади,0,5 смдан кўп бўлган сон қўшилади).
Кўпикнинг таъсирини пеноизолятор орқали йўқотса бўлади. Бу ингичка қобиқли конус бўлиб, унинг узунлиги-1 мм. диаметрлари 160 ва 60 мм.
Суюқликнинг умумий оғирлиги ва темпетурасини-денсиметр орқали ўлчанилади. Паспорт белгилари ёрдамида денсиметрсиз температурани аниқлаш мумкин.
Қуюқ ва ёпишқоқ юклар. Цистерна ва бункерли очиқ вагонларда ташилувчи айрим маҳсулотлар ўта ёпишқоқ бўлади ва тез куюклашади,температура пасайганда, ёпишқоқлик даражаси градусларда ўлчанади.
Ёпишқоқ маҳсулотлар қотиш температусига 4та гурухга бўлинади.Энг юқори ёпишқоқлик даражаси (+30 Сбаланд) 4-гурухдаги юкларга (битум,гудрон,парафин,саломас ва бошқалар).Кишки пайт уларни бўшатиш жуда оғир кечади ва цистерналарни туриб қолишигаа олиб келади.Шунинг учун қишки давр (15 окт-15 апр) қабул қилувчиларга қўшимча вақт берилади.
Иситишга ва бўшатишга ажратилган вақтбелгилаб қўйилади.Бунда бўшатиш вақти 1-гурух учун 4 соатдан, 2-гурух учун 6 соатдан, 3-гурух учун 8 соатдан ва 4-гурух учун 10 соатдан ошмаслиги керак.