Бу китоб ғоялар, рамзлар тўҒрисида эмас, бу китоб одамлар тўҒрисида

бирининг «Мен йўқмаи. Мен бўлганман» - ғалати 
ф орм уласини туш ун иш и м к они яти ни беради».
Ж .П .С артр У.Ф олкнер қ аҳ р ам о н и н и сам олёт- 
ни н г ҳаво бўш лиғига қулаш и га ў хш атад и : «Ҳар 
бир н уқтада қаҳрам он он ги ўтм и ш га қулайди 
ва яна йиқилиш уч ун тағи н ўрн и дан т у ради. 
Ҳ озирги вақт м а в ж у д эм а с, у бўлм оқда. Ҳ ам ма 
нарса бўлган...»
Адиб бу услубдан кейинги - «Мен ўлаётган вақт» 
(«As I Lay Dyning», 1930) ром ан и да ҳам ф ойдалан- 
ган. Ушбу асар ҳам ноёбдир. 59 та ички монолог- 
дан таркиб топган китобда А мерика Ж анубидаги 
к ам б ағал Б а н д р е н ои л аси н и н г Ж еф ф ер со н д а ги
қабристонга Б ан дрен хоним ж асад и н и олиб бориш 
билан боғлиқ саргузаш тлар ҳақи да ҳикоя қилинган. 
Романда муаллиф сўзи умуман учрамайди, асарнинг 
14 қаҳрамони, асосан Бандренларнинг, уларнинг 
ўзларидек камбағал қўш ниларининг баъзан узун-
12

---

дан-узоқ, айрим ҳолларда лўнда, атиги бир-икки 
ж умлага ж о бўлган монологларидан иборат. Асарда 
в ақ т ўзининг табиий ҳаракатдалигига, ҳатто воқеа- 
лар м ар кази - м арҳуманииг монологи мавж удли- 
ги га қ ар а м а с д ан , м атн д аги ар алаш -қуралаш ли к 
яққол кўзга таш ланган. Бирок, У.Фолкнерни инсон 
нутқини табиийлигича и ф о д а қилиш дек ж ўн ва- 
з и ф а қизиқтирм айди. Бундай хусусий, тасодиф ий 
тасаввурлар, ўткинчи нигоҳлар в а ж ўнгин а жумла- 
лардан м ураккаб яхлитлик гавдалантирилган.
«Знёратгоя;» («Sanctuaiy», 1931) романида. ш афқат- 
сиз в а қалбсиз одам - Катта кўзли гангстер тасвир- 
ланган. «Лекин, - деганди У.Фолкнер бу ҳакда, - у мен 
учун я н а бир йўқотилган инсоний мавж удотдир. У 
ҳозирги давр ж ам иятида тасодифан ёвузлик рамзига 
айланган, лекин м ен ғоядар, рамзлар тўғри сида