Бу китоб ғоялар, рамзлар тўҒрисида эмас, бу китоб одамлар тўҒрисида

цайда ҳалок бўлдим, г^айда ҳалок бўлдим, 
цайда эдим мен Шоҳлар Шоҳи
-
Шаҳаншоҳ56, аммо 
аёл киши Ит кўзли аёл билан агдармоқагдармок, 
учун Менинг суякларимни.
- Мен ним аларнидир адо этсам девдим , - деб 
кўйди у қоронғиликда лабларини унсиз қимирлатиб, 
ш унда чопаётган от я н а унинг онгини тақаларн и н г 
сассиз тасирлаш лари билан тўлдирди. У айил билан 
чаван дозни нг узангидаги оёғи пош наларини кўриб 
турарди в а я н а ў ш а норм анд айғири, ж у д а кўп ай- 
ғирлардан бунёд бўлган хоназот ҳ ақ и д а хаёл қилди, 
у Англиянинг сирқов сернам яш и л водийларида 
пўлат совут тутиб елди. Э ндиликда и сси кдан в а
таш наликдан, умид ниш онаси қолмаган уфқлардан, 
ж им ирлаган сароб тўла бўш лиқлардан эс-ҳуш ини 
йўҳотиб, ҳам он қалди рокдек учиб борар, энди у 
қилич зарбидан қоқ и кки га бўлиниб кетган, лекин 
бзши билмас в а ўз тезлигида бир м аром да тобора 
тисланиб тисариларди. Унинг боши пўлат парчала- 
ридан ясалган дубулғада, бинобарин, олдинда ним а 
борлигидан бехабар, пўлат п арчаларнинг нак; ўрта- 
сидан эса недир туртиб чиқиб турар, чиқиб турар...
- Ш амф рон57, - деди унинг қок, суяги.
- Ҳа, Ш амфрон. - У бироз в а қ т хаёлга толди, қок, 
и к к и га бўлинган в а ҳали ўзининг ўлганини бил- 
м аган от ҳам он қалдироқ солиб еларди, Қўзичоқ 
пай ғам барн и н г
58
душ м анлари саф л ар и м уқаддас
56 Шаҳаншоҳ - илоҳишпунос Иоанн Богослов башоратларидан.
57 Шамфрон - отнинг тумшуғини ҳимояловчи абзал.
58 Исо Масиҳ алайҳиссалом назарда тугалади.
298

---

тўзон и ч р а очилар в а уни ўтказиб борарди. - Шам- 
фрон, - д ея такрорлади у. М ана ш ундай хилватни- 
ш ин ҳаёт кеч и р ар кан , унинг суяк лоши оламнинг 
борлиғидан деярли бехабар эди. У ўз мавлосининг 
тасодиф ан хотирасидан чиққан турли м айда-чуйда 
маълумотларни ш инш иб айтиб туриш дек бемаъ- 
ни, ғаш га тегадиган бир қилиқ чиқарганди. - Сен 
ф а қ а т сенга айтганларимнигина биласан, - зардаси 
қ айнаб деди мавло.
- Ҳар доим ҳам эмас, - деди т а н а суяк лоши. -
Мен мисолучун шуни биламанки, ҳаётнинг охири бу
- қим ирлам ай ётиш . Сен эса буни ҳали билмайсан. 
Ёки, ж илла курса, буни менга айтм агансан.
- Э, биламан мен буни, биламан, - деди у. - Ми- 
я м га то за қуйиш ган . 
A m m o
ra n бунда эмас. Ган 
ш ундаки, мен бунга иш онмайман.
Суяк лош ингради.
- Сенга ай тяп м ан -ку бунга иш онм айм ан, - қай- 
тард и суҳбатдоши.
- Майли, майли, - қуруққина қилиб деди суяк 
лоши. - Сен билан тортиш м айм ан. Ҳеч қачон тор- 
тиш м айм ан. Ф ақат сенга ўгит айтам ан.
- Ҳа, ким дир ш у иш ни ҳам қилиш и керак, - ки- 
ноя қилиб деди суҳбатдош и. - Ҳ арқалай, ш унга 
ўхш айди. - У ҳамон сукунат бағрида ўз тўл кўрнаси 
ости д а ётар , аф су н к о р т и қ и р -т и қ и р л а р эш и ти - 
ларди. Ва я н а унинг ж асад и қуёш ш уълаларининг 
укн ар кунгиралари остида ш аф ф о ф сарғиш каҳра- 
бо йўлкалардан қиялаганча сирғала-сирғала бориб, 
н и ҳоят ш аббода йўлам аган ден ги з боғчалари да 
маскун бўлди. А троф да ғорлару ўнгирлар чай қа- 
ларди, унинг ж асад и ж илваланган полда ётарди, 
заиф лаш иб бораётган, олис в а бу ерда энди били- 
нар-билинмас м авж ларнинг майин чайқалиш лари- 
д а осуда ҳилпироқ елпинарди.
299

---

-