Bozor iqtisodiyoti bo‘lg‘usi iqtisodchilardan iqtisodiy voqeliklarni, iqtisodiy

Fiskal siyosat faol yoki passiv tavsifga ega bo’lishi mumkin. 



 

Faol  fiskal  siyosatni  amalga  oshirishda  diskretsion  vositalar  ishga 

solinadi,  jumladan,  soliqlar  kamaytiriladi,  ulardan  siylovlar  beriladi,  byudjetdan 

transfertlar  berish  ko‘paytiriladi,  firmalar  subsidiyalar  oladi.  Bularning  barchasi 

iqtisodiy faollikka olib keladi, yalpi talabni rag‘batlantiradi. 



 

Passiv  fiskal  siyosat  moliyaviy  dastaklarni  o‘zgartirmay,  ularning  erkin 

ishlashiga yo‘l berishga qaratiladi. Iqtisodiyotning barqaror yuksalib borishi tufayli 

---

431 

moliyaviy  dastaklarni  o‘zgartirishga  zaruriyat  qolmaydi.  Demak,  bu  siyosat 

iqtisodiy o‘sish tuxtovsiz borayotgan kezlarda naf beradi.  

Agrar  siyosat

    qishloq  xujaligining  barqaror  o‘sishini,  oziq-ovqat 

mustaqilligi  va  xavfsizligini  ta‘minlashni  ko‘zda  tutadi.  Mazkur  siyosat  doirasida 

davlat  qishloqda  ishlab  chiqarish  infratuzilmasining  (suv  xo‘jaligi,  yo‘l  qurilishi, 

gaz va elektrenergiya ta‘minotining) xarajatlarini qisman o‘z zimmasiga oladi, erni 

ijaraga  olib  ishlatilishini,  uni  garovga  qo‘yib  kredit  olishni  huquqiy  jihatdan 

ta‘minlaydi.  Agrar  siyosatda  xarid  narxlari,  davlat  subsidiyalari  kabi  moliyaviy 

dastaklar  qo‘llaniladi.  Dehqon  va  fermerlarni  qo‘llab-quvvatlash  uchun  er  solig‘i 

yuki  engillashtiriladi.  Masalan,  O‘zbekistonda  yagona  er  solig‘i  qishloq  xo‘jaligi 

mahsulotlarining bozor qiymatining 3—5%idan oshmaydi.  

Qishloq  xujaligida  rentabellik  nisbatan  past  bo‘lganligidan  kapitalning 

tarmoqdan  chiqib  ketishiga  yo‘l  qo‘ymaslik  uchun  davlat  fermerlarga  subsidiya 

berib, uning hisobidan xarajatlarni qisman qoplaydi va ular me‘yordagi daromadga 

ega bo‘lishni ta‘minlaydi.  

Hozirgi  davrda    Respublikada  davlatning  agrar  siyosatida:  birinchidan, 

―...ekin  maydonlari  va  ekinlar  tarkibini  optimallashtirish,  ilg‘or  agro-

texnologiyalarni  joriy  etish  va  hosildorlikni  oshirish,  meva-sabzavot  va  uzum 

etishtirishni ko‘paytirish‖ ikkinchidan, ―fermer  xo‘jaliklarining  moliyaviy-iqtisodiy 

holatini  mustahkamlash.  uchinchidan,  ―agrotexnika  tadbirlarini  moliyalashtirishda 

ijobiy  natija  bermayotgan  va  mutlaqo  chala  tizimga  barham  berish‖  ga  ustuvorlik     

qaratiladi.