Botanika indd

0 ‘simliklar tirik organizmlardir. Ular barcha tirik orga- 
nizmlar kabi hujayralardan tashkil topgan. 0 ‘ simliklar oziq- 
lanadi, nafas oladi, ta’sirlanadi, o‘sadi, rivojlanadi, ko‘payadi.
0 ‘ simliklaming tabiatdagi ahamiyati. Jonli tabiatni 
o‘ simliklarsiz tasawur etib bo‘lmaydi. Yashil o‘ simliklar 
fotosintez jarayonida organik moddalami hosil qiladi. Bu 
organik moddalar tirik organizmlar uchun oziq manba- 
yidir. Fotosintez jarayonida tirik organizmlaming nafas 
olishi uchun zarur kislorod ajralib chiqadi. 0 ‘ simliklar 
havoni kislorod bilan boyitib, havodagi karbonat angid- 
rid gazini yutadi. 0 ‘ simliklar tuproqning unumdorligini 
oshiradi va uni yemirilishdan saqlaydi hamda tuproq hosil 
bo‘lishida ishtirok etadi. Aksariyat o‘ simlik turlari: shuvoq, 
yantoq, beda, sebarga, izen, keyreuk, saksovul, javdar kabi 
o‘ simliklar chorva mollari uchun to‘yimli ozuqa hisoblanadi.
0 ‘ simliklaming odamlar hayotida tutgan о‘mi benihoya 
katta. Ulardan odamlar uchun oziq-ovqat mahsulotlari, ki- 
yim-kechak, qurilish materiallari, uy-ro‘zg‘or buyumlari, 
qog‘ oz, dori-darmon va boshqa mahsulotlar tayyorlanadi.
0 ‘ simliklar hayotimiz ko‘rki va tabiat go‘zalligidir. Hov- 
liga, maktab tajriba dalasi va istirohat bog‘ lariga ekilgan 
rang-barang gullar, mevali hamda manzarali o‘ simliklami 
Ko‘rib bahri dilingiz ochiladi.

---

1-rastn. 0 ‘zbekiston
Respublikasi «Qizil
kitob»iga kiritilgan
o‘simliklar:
i-xolmon; 2-shirach;
3-sallagul.
Respublikamizda o‘ sadigan o‘ s ml klardan oqilona foyda- 
lanish va ulami muhofaza qilishga jiddiy e’tibor berilmoq- 
da. 0 ‘zbekistonda yo‘qolish xavfi ostida bo‘lgan o‘ simlik 
turlari 0 ‘zbekiston Respublikasining «Qizil kitob»iga kiritil­
gan (1-rasm). 0 ‘zbekistonda Tabiatni muhofaza qilish Dav- 
lat qo‘mitasi tashkil etilgan. Tabiatni muhofaza qilish, uni 
asrab-avaylash, boyliklarini ko‘paytirish har bir kishining 
burchidir. Hech shubha yo‘qki, maktab o‘quvchilari ham bu 
ishga o‘zlar ing munosib hissalarini qo‘ shadilar.