Botanika indd

27-rasm.
 Daraxtning yillik halqalari
o‘zak
maya boradi, natijada bo‘linadigan hujayralar maydalashadi. 
Kuzga borib, kambiy hujayralari bo‘linishdan to‘xtaydi, kel- 
gusi yil bahorda yana bo‘ lina boshlaydi.
Shunday qilib, har yili bahordan kuzgacha yangi yog‘och- 
lik qavat halqasi hosil bo‘ladi va u oldingi yillari hosil bo‘l- 
gan yog‘ochlikni tashqi tomondan o‘rab oladi (27-rasm).
0 ‘ qing, bu qiziq!
I™ t Gigant daraxtlar. Yer yuzida yirik va baland bo‘yli o‘ simliklar 
ko‘plab uchraydi. Balandlikda Avstraliya evkalipti bilan sek- 
voyadendronga teng keladigan daraxt yo‘q. Evkaliptning bo‘yi 
150-155 m gacha yetadi. Sekvoyadendronning bo‘yi 110-140 m gacha, 
pastki qismining yo‘g‘ onligi 46 m ga teng ekan. Shunday gigant da­
raxt mittigina urug‘dan unib chiqadi. Uning bitta qubbasida 200 tagacha 
urug‘ bo'ladi, 196 ming urug‘ 1 kg ni tashkil etadi. Evkalipt ham xuddi 
ana shunday kichik urug‘dan o‘ sib, voyaga yetadi.
1. 0 ‘ sish konusi qayerda joylashgan va uning ahamiyati nima- 
dan iborat?
2. Agar poyaning uchki qismi kesib yoki chilpib tashlansa, 
o‘ simliklarda qanday o‘zgarishlar sodir bo‘ladi?
3. Tanasi tez va sekin yo‘ g‘ onlashadigan daraxtlarga beshtadan misol 
keltiring.
4. Yangi kesilgan daraxtning bir bo‘ lagi (g ‘o‘ lasi)ni olib, uning ko‘n- 
dalang kesimi qanday tuzilganligini kuzating.
15-§. B ARG LARNING TASHQI TU ZILISH I
Barg - novdaning yon vegetativ organi. Barg quyida- 
gi funksiyalami amalga oshiradi: fotosintez, suv bug‘la- 
tish - transpiratsiya, gaz almashinuvi va vegetativ ko‘payish- 
ga xizmat qiladi.
36

---

28-rasm. 
Olma bargi:
1 -barg yaprog‘ i;
2- barg bandi;
3-barg tomirlari; 
4-y on  bargchalari.
Barg, asosan, ikki qismdan: barg