Boshlang`ich talim pedagogikasi fakulteti 2-3-kurs talabalari uchun ona tili o`qitish metodikasi fanidan ma’ruzalar matni

Yangi materialni o’rgatish va mustahkamlash darslari
Reja:
1. Yangi materialni o'rgatish va mustahkamlash darslari tuzilishi.
2. Yangi materialni o'rgatish va mustahkamlash darslarining tarkibiy qismlari.
3. Yangi materialni o'rgatish va mustahkamlash darslari maqsad va vazifalari.
Adabiyotlar:
1.Qosimova K. Boshlang’ich sinflarda ona tili o’qitish usuliyoti.Toshkent, 1985.
2. Qosimova K. Boshlang’ich sinflarda ona tili o’qitish usuliyoti fani dasturi. Toshkent,1996.
3. Qosimova K. Boshlang’ich sinflarda imlosi qiyin so’zlarni o’rgatish. Toshkent, 1964.
4. Roziqov O.R. O’zbek tilidan dars tiplari. Toshkent, 1976.
5.Ta’lim taraqqiyoti jurnali 7-maxsus son. Umumiy o’rta ta’limning davlat ta’lim standarti va o’quv dasturi (Boshlang’ich ta’lim). Toshkent, 1999.

Yangi materialni o’rgatish va mustahkamlash darslari ta’lim jarayonining eng ko’p qismini ishg’ol etadi. Bu dars tipining asosiy vazifasi tilning fonetik, leksik, so’z yasash, grammatik tomonlariga oid qonuniyatlarini, orfoepiya, orfografiya, punktuatsiya, uslubiyatga doir qoidalarni bolalarga o’rgatish va ularni dastlabki mustahkamlashdir.

Bilimlarni “o’zlashtirish” keng tushunchadir. O’zlashtirish to’g’risida fikr yuritganda, bilimlarni egallashning uch xil darajasini hisobga olmoq kerak: birinchidan, bilimlarni idrok etish, ma’nosiga tushunish, xotirada saqlash, ikkinchidan, bilimlarni o’xshash sharoitlarda tatbiq eta olish, uchinchidan, bilimlarni yangi vaziyatga tatbiq eta olish darajasida o’zlashtirish. Demak, yangi materialni o’rgatish va mustahkamlash darslari faqat tilning turli tomonlariga oid bilimlarni egallash masalalari bilangina bog’liq bo’lmasdan, bilimlarni qay darajada o’zlashtirish muammosi bilan ham uzviy bog’langan. O’quvchi bu darslarda grammatik bilimlarni o’z so’zlari bilan aytib bera bilish, o’rganilgan bilimlarga doir dalil keltira olish, o’rganilgan bilimlarni oldin egallangan bilimlardan ajrata bilish darajasida o’zlashtirishi lozim.
Yangi bilimlarni o’zlashtirish jarayonida quyidagi vazifalar echiladi:
- o’rganilayotgan grammatik bilimlarning asosiy g’oyasini, maqsadini anglash, shu bilimlarning nutq faoliyatidagi rolini fahmlash;
- mavzuga oid bilimlarning umumiy qurilishini idrok etish, ularning asosiy xususiyatlarini o’rganish;
- o’rganilgan bilimni qayta xotirlash yo’lini, uni amaliyotda qo’llash usulini egallash.