Boshlang`ich ta`lim metodikasi

II-BOB. MATEMATIKA DARSLARINI TURMUSH BILAN BOG`LASH
ORQALI AMALGA OSHIRISH YO`LLARI
2.1 Turmush bilan bog`liq turli savol topshiriqlar asosida matematik tushunchalarni shakllantirish metodikasi
O`quvchilar matematikaning boshlang`ich sinflarda o`qitiladigan boshlang`ich kursini nazariyaning roli ancha ortgan vaziyatda, yuqori darajada umumlashtirgan tarzda o`zlashtirishlari kerak. Boshlang`ich sinflardanoq o`quvchilar bazi masalalarni eng sodda tenglamalar tuzish yordamida yechadigan bo`ladi. Bu sharoitda o`quvchilarning tashabbusini mustaqilligini va ijodiy tafakkurini rivojlantirmasdan turib puxta bilim, barqaror amaliy malakalarni tashkil toptirish mumkin emas. Haqiqatan ham o`quvchilar bilimidagi formalizm – o`qitishning asosan o`quvchilarning eslab qolish qobiliyatiga tayanib ish ko`radigan passiv metodlarning natijasidir. Ongli o`zlashtirish yangi ma`lumotlarni o`rganishda, ularning ilgari o`rganilgan material bilan o`zaro bog`lanishini aniqlashda, nazariyani amalda qo`llana bilishni o`rganishda aqlning faol ishlashi bilan bog`langan bo`lishi kerak.
O`quvchilarning har qanday o`quv faoliyati ya`ni darsga tayyorlanish, yangi materialni o`rganish yoki uni mustahkamlash, faollik, ijodkorlik, mustaqil mulohaza qilish, tashabbuskorlik bilan bajarilishi kerak.
Yo`qolgan narsani topish mumkin, lekin yo`qotilgan vaqtni topish mumkin emas, deyiladi xalq maqolida. Bizning davrimizda ya`ni matematika boshqa fanlar uchun ham zarur bir til bo`lib qolgan, insoniyatning amaliy faoliyatida borgan sari ko`p foydalaniladigan qurol bo`lib qolgan bir paytda yo`qolgan vaqt muammosi ayniqsa muhimdir.
Boshlang`ich maktabning vazifasi yoshlarni jamiyatga foyda keltirishga, jamiyat uchun zarur bo`lgan buyumlarni ishlab chiqarishda faol ishtirok etishga intilish tuyg`ularini tarbiyalashdan iboratdir. O`quvchilarga ilg`or ilmiy dunyoqarashni singdira olgan taqdirdagina bu intilish vujudga kelishi mumkin. Shuning uchun boshlang`ich sinf matematika o`qitishning turmush bilan bog`lanishi ishlab chiqarish bilan chambarchas bog`lanish orqali ham amalga oshirilishi kerak.

Boshlang`ich maktab matematika o`qitishning hayotiyligini qaysi ma`noda tushunmoq kerak? Maktab ta`limining turmush bilan bog`lanishidagi uzilishni qanday qilib yo`qotish kerak?

Matematika o`qitishni turmush bilan bog`lash masalasini ko`p amaliy masalalarni yechish ma`nosidagina, asosiy e`tiborni birinchi navbatda turmushda uchraydigan narsalarga qaratish degan ma`nodagina tushunish-maktablarning vazifalari to`g`rsidagi dag`al tasavvurga ega ekangligini ko`rsatadi.
Ba`zan o`qituvchilar matematika dasturini o`zlashtirish haqida gapirar ekan, formulalarni, qoidalarni bilishni ko`zda tutadilar, bunda matematik hodisalarni va faktlarni ishonchli ravishda keltirib chiqarish metodlari haqida o`ylashni esdan chiqaradilar.
Biz izchillik bilan mulohaza yuritar ekanmiz, bilib olish va matematik qonuniyatlarni tekshirish metodlarini egallash ham nazariy va amaliy jihatdan g`oyat muhim degan xulosaga kelishimiz shart.
Matematikani o`rganish-tabiatni uning fazoviy shakllari va miqdoriy munosabatlari nuqtai nazardan o`rganishdan iborat bo`lgani uchun, o`quvchilar matematik metodlarni o`rganib olish bilan birga, tabiat va jamiyatning boshqa qonuniyatlarini bilib olish metodlarini ham egallaydilar.Ikkinchi tomondan, hodisalarni tekshirishning umumiy metodlari o`quvchilar uchun naqadar ravshan bo`lsa, o`quvchilarni matematik metodlar va usullar bilan qurollantirish shu qadar muvaffaqiyatli o`tadi.