|
Sonlar va amallar; Algebra; Geometriya; O`lchashlar; Ma’lumotlar bilan ishlash.
Matematika fani bo`yicha mazkur kompetensiyalar o`quvchining matematika fanidan boshlang`ich maktabning 1-sinfidan boshlab, toki 11-sinfni bitirgunga qadar egallashi kerak bo`lgan asosiy kompetensiyalardan iborat. Har bir kompetensiya talabi boshlang`ich, o`rta umumiy ta`lim muassasalari uchun alohida-alohida aniqlashtiriladi hamda ularning o`zi ham asosiy va chuqurlashtirilgan darajalarga bo`linadi. Shuningdek, har bir ta`lim tizimi uchun mazkur kompetensiyalar talablari sinflar (kurslar) bo`yicha, bo`limlar bo`yicha, so`ng har bir mavzu bo`yicha va nihoyat har bir dars bo`yicha aniqlashtiriladi, ya`ni konkret mayda talablar ko`rinishida bayon etiladi. Shu tariqa, mazkur kompetensiyalar har bir darsga uning turli maqsadlari ko`rinishida kirib boradi.
Umuman xalqaro TIMSS dasturining asosiy maqsadi davlatlarni rivojlanishida kadrlar masalasiga kuchli e’tibor berishni ko`zda tutadi. Chunki, yuqorida dastur qo`ygan talablar o`quvchilarning bilimini konpetensiyaviy darajaga olib chiqishga qaratilgan. Bu esa albatta kelajakda mamlakatning yetuk kadrlar bilan ta’minlanishiga zamin yaratadi.
TIMSS dasturi talablariga oid masalalar:
1-masala: Samandar Apton shahridan chiqib bir xil tezlikda shu belgiga 2 soatda yetib keldi. U Brandon shahriga yetib borish uchun yana necha soat sarflaydi?
2-masala: 3+8=*+6 yulduzcha o`rniga qanday son qo`yilishi kerak?
3-masala: ni toping.
4-masala: Jadvaldan foydalanib 256 4096 4 ning darajasi ko`rinishida yozing.
Quyidagi tasvirda 7 dona shashqoldan yasalgan konstruksiya ko`rsatilgan. Ma’lumki,
shashqolning 6 ta yon tomoni bo`lib, ularda 1 dan 6 gacha nuqtalar aks ettirilgan
5-masala: Konstruksiyaga yuqoridan qaralsa, faqatgina 5 dona shashqol ko`rinadi.Tasvirda ko`rsatilgan konstruksiyaga yuqoridan qaralsa, shashqol donachalaridagi nechta nuqtachalarini ko`rish mumkin?
6-masala: Siz salat uchun sous tayyorlamoqchisiz. Quyidagi jadvalda 100ml sous tayyorlash uchun kerak bo`ladigan mahsulotlar ro`yxati berilgan. 150 ml sous tayyorlash uchun necha millilitr o`simlik yog`i kerak bo`ladi?
Xulosa
Kurs ishini bajarish mobaynida talabalarda o’z bilim, ko’nikma va malakalarini yanada oshirishga yordam beradi. Bunga mening kurs ishimni misol tariqasida olish mumkin. Chunki, vazifani bajarishda men misol va masalarni yechishning hali umuman kuzatilmagan, qo’llanilmagan metod va usullarni ko’rdim. Bu holat men va men kabi matematika sohasiga qiziqadigan yoshlarga juda ma’qul deb hisoblayman. Kurs ishini bajarish vaqtida shunga ishonch hosil qildimki, vaqtini boy bermagan ixtiyoriy bilimga chanqoq kishilar o’z ustida unumli, samarali va natijali faoliyat olib borishlari mumkin. Shuni alohida takidlab o’tardimki, har bir davlatning, hattoki har bir joyning rivojlanishida yuqoridagi talablarni bajarish orqali erishish mumkin. Mavzuimga bog’lab gapirdigan bo’lsam, amallar ketma-ketligi juda muhimdir, ya’ni har bir ishni bajarilish ketma-ketligi tartiblangan bo’ladi. Kurs ishi ilmiy rahbarimning ko’rsatmasi orqali berilgan tartibga amal qilgan holda amalga oshirildi. O’ylaymanki, olib borgan bu kurs ishim kelajakda samarali natijasini berib, ba’zi bir muhim bo’lgan sohalar rivojiga xissasini qo’shadi.
Yuqorida takidlanganidek kurs ishining asosiy va dolzarb masalasi matematika nima uchun o’qitilishi hozirgi tez sur’atlardagi rivojlanishlar bilan bog’lashimiz ham mumkin. Chunki, qaysidir davlatning qayisdir sohasini rivojlanishida inson omili birinchi o’rinda turadi. Buni oddigina barcha yuz bergan, yuz berayotgan hamda yuz beradigan jarayonlar, rivojlanishlarga odamlar sababdir. Shuning uchun hozirda yuksak marralarni ko’zlayotgan har bir davlat, mamlakat borki, aynan odam, ya’ni kuchli mutaxassislarga ega bo’lishni to’g’ri tushunishmoqda. Huddi bizning hur O’zbekistonimiz ham shunday maqsad bilan ta’lim tizimiga bo’lgan e’tiborini yanada oshirdi. Shunday ekan har bir shu soha mutaxassislari shuni chuqur anglashi kerakki, davlat ravnaqi va mustaxkamligi ularning bizning qo’llarimizdadir.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va oliyjanob xalqimiz bilan birga quramiz T.: O’zbekiston 2017- yil
Mirziyoyev Sh.M. Qonun ustuvorligi – inson manfaaatlarini ta’minlash taraqqiyotiva xalq faravonligining garovi. “O`zbekiston”, 2017
3 . Boboyev O.P., Shamsiyeva G.F. Matematikadan qo`shimcha masala, mashq va misollar T.: Turon-Iqbol, 2017 yil
4. Ahmedov M., Abdurahmonova N., Jumayev M. Matematika 1-sinf Turon–iqbol T., 2017 yil
5. Bozorova.M.Q, Norpo‘latova. X.A, Olimov.Q.T Ta’limni faollashtiruvchi metodlar. O‘quv qo‘llanma. Termiz 2011yil.
6. Bikbayeva N. U. Boshlang’ich sinflarda matematika o’qitish metodikasi. T.: O’qituvchi, 1996 yil
7.Jumayev M.E. “Matematika o`qitish metodikasi”(KHK) uchun Toshkent. “Ilm Ziyo” 2011 yil
8. Jumayev M.E. Bolalarda matematik tushunchalarni rivojlantirish nazariyasi va metodikasi (KHK uchun) T.: Ilm-Ziyo 2005 yil
9.Toshmurodov B. Boshlang’ich sinflarda matematika o’qitishni takomillashtirish Toshkent O’qituvchi, 2000 yil
10. Jumayev M. E. Matematika o’qitish metodikasidan praktikum Toshkent O’qituvchi 2004 yil
11.M.Qosimov, F.Qosimova. Boshlang`ich matematika kursi nazariyasi Buxoro 2021 yil qo`llanma
12. M.Qosimova “Boshlang`ich matematika kursi nazariyasi I qism” qo`llanma Buxoro 2020 yil
13. M.Qosimova “ Tipik arifmetik masalalarni yechishga o`rgatish” Buxoro 2022 yil
14. Yo’ldoshev J. G’. Usmonov S. A. Pedagogik texnologiya asoslari Toshkent O`qituvchi, 2004 yil
15. Jo’rayev R. Zunnunov A. Ta’lim jarayonida o’quv fanlarini integratsiyalash Toshkent Sharq, 2005 yil
16. Suvonqulov A. K. Hamzayev H. X. Boshlang’ich sinflarda matematika o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar Jizzax, 2006 yil III
17. Saidova G.E, Yusufzoda Sh.Y , Yarashov M.J. “Matematika o`qitish metodikasidan amaliy mashg`ulotlar” Buxoro “Durdona” nashriyoti 2021 yil
18. Internet materiallari: http://www.ziyonet.uz/
Do'stlaringiz bilan baham: |
