Бошқа тармоқларда бухгалтерия ҳисобининг хусусиятлари

 
Товарларнинг қайтарилишини ҳужжатлаштириш. 
Чакана савдо 
корхоналаридан товарлар турли сабабларга кўра, масалан сифатини тез 
бузилганлиги учун, алмаштириш учун ва бошқа сабабларга кўра 
таъминотчиларга қайтарилиши мумкин. Бундай қайтаришлар счёт-фактуралар 
билан расмийлаштирилади. Счёт-фактуранинг предмет қисмида «товарларнинг 
қайтарилиши» сўзи ёзиб қўйилади.
Товар нобудгарчиликларини ҳужжатлаштириш. 
Чакана савдо 
шаҳобчаларида товарлар тушириш, сақлаш ва сотиш жараёнларида нобуд 
бўлишлари мумкин. Бундай нобудгарчиликлар икки турга бўлинади: 
1.Меъёрдаги нобудгарчиликлар. 
2.Меъёрдан ортиқ нобудгарчиликлар. 
 
Меъёрдаги нобудгарчиликларга товарларни табиий камайиши, меъёрдаги 
синиши (шиша товарлар ва шиша идишдаги товарлар) ва чиқиндилари киради.
Табиий камайиш
деганда товарларнинг физик-кимёвий хусусиятларини 
ўзгариши эвазига уларнинг массасини (оғирлигини) ёки ҳажмини камайиши 
тушунилади. Табиий камайиш меъёрлари товарларнинг чакана сотиш 
баҳоларидаги қийматига нисбатан фоизларда белгиланади, улар товарларнинг 
турлари бўйича табақалаштирилади. Табиий камайиш меъёрлари тармоқ 
вазирликлари томонидан тасдиқланади. Табиий камайиш фақатгина 
инвентаризацияда товарлар бўйича камомадлар аниқланганда ҳисобланади. 
Ушбу камайишни олдиндан ҳисоблашга йўл қўйилмайди. Чакана савдо 
шаҳобчаларида табиий камайиш фақат сотилган товарлар қийматига нисбатан
махсус ҳисоб-китоб асосида аниқланади (кейинги бетга қаранг). Ушбу ҳисоб-
китоб асосида сотилган товарларга тўғри келадиган табиий камайиш суммаси 
қуйидагича аниқланади. 
 
Олдинги инвентаризацияда аниқланган товарлар қолдиғига тўғри 
келадиган табиий камайиш
 
+ 
Олдинги инвентаризациядан кейинги инвентаризацияга бўлган даврда