Бошқа тармоқларда бухгалтерия ҳисобининг хусусиятлари

келиб тушган товарларга тўғри келадиган табиий камайиш 
- 
Товарларни ҳужжатли чиқимига тўғри келадиган табиий камайиш 
 
- 
Охирги инвентаризацияда аниқланган қолдиқ товарларга тўғри 
 келадиган табиий камайиш 
 
= 
Сотилган товарларга тўғри келадиган табиий камайиш 
 
 
Товар айланмаси таркиби нисбатан доимий характерда бўлган чакана 
савдо корхоналарида табиий камайишни товар гуруҳларининг гуруҳлари 

---

бўйича белгиланган меъёрларининг ўрнига ўртача меъёр ҳам қўлланилиши 
мумкин.
 
«
Тасдиқлайман» 
Раҳбар __________ 
_____________савдо дўкон бўйича _______дан ________га бўлган давр учун 
табиий камайиш ҳисоб -китоби 
 
№ 
Товарнинг номи 
__га товар 
қолдиғи 
суммаси 
__дан 
__гача 
келиб 
тушган
товарлар 
суммаси 
Ҳисобдан 
чиқарилган 
товарлар 
суммаси 
Майда 
улгуржи 
сотилган 
товарлар 
суммаси 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
1 
Шакар 
90000 
1000000 
- 
50000 
 
 
Бошқа 
ташкилот-
ларга 
сотилган 
товарлар 
суммаси 
___ га 
товар 
қолдиғи 
суммаси 
Нақд 
сотилган 
товарлар 
суммаси 
Табиий камайиш
Изоҳ 
Меъёр, % 
да 
Сумма, сўм 
ва тийин 
7 
8 
9 
10 
11 
12 
150000 
150000 
740000 
0,15 
1110 
 
Жами табиий камайиш суммаси меъёр бўйича 
Бир минг бир юз ўн 
сўм 
 
Бухгалтер ______________ Моддий жавобгар шахс __________
 
 
 
Шиша товарлар ва шиша идишларда келадиган товарлар (ўсимлик ёғи, 
яхна ичимликлар ва бошқалар)нинг синишига доир меъёрдаги ва меъёрдан 
ортиқ нобудгарчиликлар махсус «Товарларни бузилиши, синиши ва 
чиқиндилари тўғрисида далолатнома»ни тузиш асосида топилади.
Меъёрдаги табиий камайиш, синиш, бузилиш ва чиқиндилар савдо 
корхоналарида сотиш харажатларига, меъёрдан ортиқ нобудгарчиликлар эса 
моддий жавобгар шахслар бўйнига олиб борилади. Меъёрдан ортиқ 
нобудгарчиликлар бўйича жавобгар шахсни аниқ белгилашнинг имкони 
бўлмаган ҳолларда бундай нобудгарчиликлар савдо корхоналарининг 
зарарларига олиб борилади.
Меъёрдан ортиқ нобудгарчиликлар, одатда, товарларни сақланишини 
тўғри 
ташкил 
этмаслик, 
уларни 
тушириш, 
ташиш 
ва 
сотишда 
эҳтиёткорсизликга йўл қўйилганлиги сабабли вужудга келади. Товарларнинг 

---

бундай нобудгарчиликлари табиий камайишдан ўлароқ юз берган вақтида 
савдо корхонаси раҳбарининг буйруғи билан тайинланган комиссия томонидан 
тегишли равишда расмийлаштирилиши лозим. 
Товар нобудгарчиликлари ёғоч идишларда (бочкаларда) келтирилган суюқ 
товарлар вазнини (ҳажмини) ушбу идишларга маълум даражада сингиши 
эвазига ҳам юз бериши мумкин. Суюқликни ўзига сингдирадиган ёғоч идишлар 
массаси улардаги товарлар сотиб бўлингач, тортиб кўрилганда келиб тушган 
вақтидаги массасидан ортиқ келса, ўртада вужудга келган ортиқча масса