Бошқа тармоқларда бухгалтерия ҳисобининг хусусиятлари

«идиш массасини ошиши»
деб аталади. Ушбу масса шу миқдордаги товарнинг 
камайганлигини, яъни уни нобуд бўлганлигини билдиради. Мисол учун, кирим 
ҳужжати бўйича ёғоч бочкада келтирилган маргариннинг соф вазни (нетто)
100 кг, бочканинг вазни 8 кг. Маргарин сотиб бўлингач бўшаган ёғоч бочка 
тортиб кўрилганда унинг вазни 10 кг эканлиги аниқланди. Демак, 2 кг 
маргарин бочкага сингиб кетганлиги учун кам чиқган. Агар 1 кг маргариннинг 
сотиш нархини 5200 сўм десак, у ҳолда 10400 сўмлик (2кг х5200сўм) товар 
нобудгарчилигига йўл қўйилган ҳисобланади. Ушбу нобудгарчиликни моддий 
жавобгар шахс бўйнидан соқит қилиш учун корхона раҳбари тузган комиссия 
томонидан бир нусхада «Идиш массасини ошиши тўғрисида далолатнома» 
тузилади. Ушбу далолатнома моддий жавобгар шахс ҳисоботининг чиқим 
қисмига киритилади ва у билан бухгалтерияга топширилади.
 
3.Чакана савдо корхоналарида моддий жавобгар шахсларнинг 
ҳисоботларини тузиш, тақдим этиш ва уларга бухгалтерия ишловини 
бериш 
Чакана савдо корхоналарида моддий жавобгар шахслар кирим ва чиқим 
ҳужжатлари асосида ўзларининг жавобгарлигида бўлган товар ва таралар 
бўйича ҳисобот тузадилар. Ушбу ҳисобот турлича номланади, чунончи,
«Товар ҳисоботи», «Товар-пул ҳисоботи» деб аталади.
Ҳисоботларнинг тақдим этиш муддатлари савдо корхоналари раҳбарлари 
томонидан турли шароитларни эътиборга олган ҳолда (корхонанинг катта-
кичиклиги ва ихтисослашганлиги, товар операцияларининг сони, савдо 
пулининг миқдори ва бошқа шу каби) белгиланади. Амалиётда юқоридаги 
шарт-шароитларга қараб ҳисоботларни савдо корхоналари ҳар куни, ҳар уч 
кунда, ҳар ҳафтада, ҳар ўн кунда ёки ойда бир марта тузадилар. 
Чакана савдо корхоналари моддий жавобгар шахсларининг ҳисоботлари 
титул, предмет ва расмийлаштириш қисмларидан иборат бўлади. 
Ҳисоботнинг титул қисмида
савдо корхонасининг номи, савдо 
шаҳобчасининг номи ва тартиб рақами, моддий жавобгар шахснинг фамилияси, 
исми ва шарифи, ҳисоботнинг тартиб рақами, тузилган даврининг бош ва 
охирги санаси, товар заҳираларининг лимити кўрсатилади.