Book · September 005 citations 35 reads 4,397 author

Martin Luther
'in (1483-1546) İncil çevirisini Vulgata çevirisini 
temel alarak yapması 11. yüzyılda Toledo okulunda başlayan yoğun çeviri 
 
6
  Çevriyazım ya da transkripsiyon yöntemiyle çeviri, erek dilin dilbilgisel ya da 
sözdizimsel yapısını bile gözetmeden sadece kaynak metindeki sözcüklerin lite-
ral karşılığını yazarak yapılan çeviridir. 
7
  Karşı savdan yola çıkarak “söyleşisel” yöntemle tartışma geleneği söylev sana-
tıyla ilgili öğretinin bir sonucudur. 

---

 
38 
etkinliğinin bir sonucu olarak değerlendirilebileceği gibi, Hieronimus'un 
sesini  ancak  16.  yüzyılda  duyurabildiği  şeklinde  de  değerlendirilebilir. 
Luther'in Kutsal Kitap çevirisinde anlama öncelik verme kaygısını taşıdı-
ğını  ve  bu  amaçla  “halkın  dili  ve  kendi  imgelem  gücünü  kullandığını” 
(Grabert 1981: 571: krş. Kuran 1995: 34) belirtmesi, çeviriler aracılığıyla 
okuma yazmanın bu yüzyılda daha içselleştiğini ve Kutsal Kitabın gize-
mini “anlama göre” çevirinin bozmayacağı görüşünün daha  yaygınlaştı-
ğını gösterir. Kutsal Kitap’tan başlayarak bu şekilde çeviriler aracılığıyla 
okurla iletişim kurma gereksiniminin sorgulanması, hem erek dilin sınır-
larının zorlanarak dilin iç dinamiklerinin harekete geçirilmesine yol aç-
mış, hem de bireyin soyut düşünce yeteneklerinin gelişmesi Aydınlanma 
çağına girmeyi kolaylaştırmıştır.  
Hieronimus’la başlayan bu süreç, bir sonraki dönemde “sadık çeviri”, 
“özgür çeviri” yöntemiyle yapılan çevirilerin, çeviri sayılıp sayılmayacağı 
tartışmalarını  alevlendirmekle  birlikte,  Hıristiyanlığın  kabulüyle  birlikte 
Batı’da çeviri etkinliğine bir süre ara verilmiştir. Antik çağda başlatılan 
bu tartışmalara ancak Doğu’da 9. yüzyıl ve 12. yüzyıllar arasında yoğun 
çeviri etkinliğinin ardından dönülebilmiştir. Çeviri etkinliğiyle ilgili III. 
Bölümde bu sürecin doğudan batıya nasıl bir döngü izlediği ve Batı’da 
niçin bir süre duraklayıp yeniden yoğunlaştığı konuları üzerinde durula-
caktır.  
 

---

 
39