Book · February 020 citations reads 3,943 author: Some of the authors of this publication are also working on these related projects

 
 

---

17 
 
Mavzu: 3-ish.
T
uproqlar rekultivatsiyasida fitoremediatsiya hususiyatli 
o‘simliklarni tanlash va dastlabki fiziologik hususiyatlarini aniqlash
Ishning maqsadi:
Texnogen buzilgan va kimyoviy ifloslangan tuproqlarni 
rekultivatsiya qilish uchun fitoremediatsiya hususiyatli o‘simliklarni tanlash va 
ularning fiziologik hususiyatlarini aniqlash. 
Ishda foydalaniladigan asboblar va jihozlar
: O‘simlik urug‘lari, termometr, 
sosudlar, tarozi, suv, santimetr o‘lchagich, qaychi. 
Ishning nazariy asoslari:
Tarkibi buzilgan tuproqlarni rekultivatsiya qilishda 
biologik usul boshqa usullarga nisbatan qulay va samarali hisoblanadi. Biologik 
tozalash usuli tuproq mikroorganizmlari va o‘simliklar yordamida bioremediatsiya 
jarayonini olib borishga asoslanadi. Fitoremediatsiya usul asosida rekultivatsiya 
bosqichini ishlab chiqishda tuproq tipi va iqlim sharoiti hamda ifloslanish tavsifini 
hisobga olgan holda o‘simliklarni tanlash yuqori natija beradi.
Fitoremediatsiya jarayoni - barcha metobolik jarayonlarni, ya’ni organik va 
noorganik ifloslovchilarning yutilishi, to‘planishi hamda parchalanishini qamrab 
oladi. Bunda o‘simliklar ildizi atrofida yashaydigan simbiotik mikroorganizmlar 
hisobiga ifloslovchi zaharli moddalarning faol va harakatchan qismini 
o‘zlashtirilishi tushuniladi. 
Dunyo tajribasida ayni vaqtda fitoremediatsiyaning 5 ta: rizofiltratsiya, 
fitoekstraksiya, fitotransformatsiya, fitostimulyasiya, fitostabilizatsiya asosiy 
usullari mavjud. 
Laboratoriya ishini bajarish tartibi. 
Laboratoriya sharoitida 200 
grammdan neft va neft mahsulotlari bilan ifloslangan tuproq olinadi va tuvaklarga 
solinadi, bunda albatta nazorat bo‘lishi lozim. Bunda degradatsiyaga uchragan 
tuproqlarda yaxshi unadigan va o‘sa oladigan, fitoremediatsiya xususiyatli 
o‘simliklar tanlanishi lozim. Buning uchun neft va neft mahsulotlarining turli 
konsentratsiyalarida unib chiqishi, dastlabki moslashuvi hamda rivojlanishi 
o‘rganish kerak.
Tajriba uchun tavsiya etilgan o‘simliklar: 
1.Beda 
2.Kunjut 
3.Suli 
4.Mosh
5.Arpa 
6.Qand jo‘xorisi