Book · April 021 citations reads 54 1

Cho‘kmani kislota bilan parchalash. Cho‗kma qizdirilgan xlorid kislotasi (20% li) bilan parchalanadi va tantal hamda niobiyning gidratlangan oksidlari hosil bo‗ladi:
4Na₂O • 3Ta₂O₅ + 8HCl + (X-4)H₂O = 3Ta₂O₅XH₂O + 8NaCl
7Na₂O • 6Nb₂O₅ + 14HC1 + (X-7)H₂O = 6Nb₂O₅XH₂O + 14NaCl

Kislota erib temir va marganes oksidlarini, ularning xloridlarini hosil qiladi.

Mn₃O₄ + 8HCl = 3MnCl₂ + Cl₂ + 4H₂O.
Titanat natriy kislotada eritib, titan kislotasini hosil qiladi. H₂TiO₃ qisman eriydi, asosiy qismi cho ‗kmada tantal va niobiy bilan qoladi.
Cho‗kma temir va marganes tuzlaridan issiq suv bilan yuvib tashlanadi. Yuvilgan cho‗kma filtrlanadi va 100—120⁰C darajada quritiladi. Quritilgan gidratlangan tantal kukunida 20—25% gacha suv bo
‗ladi. Olingan bu kukunni tarkibi 96-99% (Ta, Nb)₂O₅, 0,1-0,5 SnO₂; 0,5% gacha SiO₂, 0,5-1% TiO₂; 1% gacha FeO + MnO lardan iborat bo‗ladi. Hosil bo ‗lgan oksid aralashmasi toza birikmalar olish uchun yuboriladi. Uning texnologik jarayoni 2.1.–chizmada berilgan.

Tantal va niobiyni ajratish va ularni aralashmalardan tozalash

texnologiyasi

Tantal va niobiy elementlarining fizik-kimyoviy xossalari bir-biriga juda yaqin bo‗lganligi uchun ularni ajratish juda murakkab jarayondir. Sanoat ishlab chiqarishida ularni ajratish uchun ikki usul qo ‗llaniladi.

1. 
   Organik erituvchilar bilan ekstraksiyasi.
   
2. 
   Kompleks ftor tuzlarining kasrli durlash usuli.
   

Bulardan tashqari korxonalarda xloridli birikmalarning turlicha uchishiga qarab, tanlab qaytarilishiga (besh valentli xlorid niobiyni eng past valent xloridlarigacha) va ion almashuvchi smolalarda yutish qobiliyatiga qarab, ajratiladi. Ion almashinish jarayoni toza tantal va niobiy olishda ishlatiladi.