Book · April 021 citations reads 54 1

Tantal va niobiyni qayta ishlash texnologiyalari.

Ruda konsentratlariga 3 xil kimyoviy birikmalar: (Ta₂O₅₅Nb₂O₅) oksidlari, xlorli birikmalari va (K₂TaF₇ hamda K₂NbF₇) ftorli tuzlarining komplekslari holida ishlov beriladi.
Bu moddalarni ishlab chiqarishda ularning texnologik chizmasi konsentratlarning mineralogik va kimyoviy tarkibiga qarab tanlab olinadi. Tantalit va kolumbit ruda konsentratlari kislotalarda erimaydi, parchalanmaydi. Shuning uchun ularni parchalashda ishqorlar (KOH, NaOH) bilan kuydirish yoki plavik kislotasida parchalash usuli qo‗llaniladi.
Titan-tantal-niobiy guruh minerallari (loporit, piroxlor), tantalit va kolumbitga nisbatan niobiyning mustahkamligi kam bo‗lgani uchun ularni kislotalar (HF va H₂SO₄) bilan parchalash mumkin, lekin ularning tarkibi juda murakkab tuzilishga ega.

Tantalit-kolumbit konsentratini natriy ishqori bilan qayta ishlash texnologiyasi.

Bu texnologik usul ko‗p tarqalgan bo‗lib, tantalit-konsen-tratlarini qayta ishlashga asoslangan. Unda quyidagi asosiy jarayonlar bo‗ladi.
Qattiq suyultma va uni suv bilan ishlash. Bu jarayon natijasida: Fe(TaOj)₂ + 6 NaOH = 2Na₃TaO₄ + FeO + 3H₂O Fe(NbOj)₂ + 6NaOH = 2Na₃NbO₄ + FeO + 3H₂O
Xuddi shunday reaksiyani Mn(TaOj)₂ va Mn(NbO₃), lar bilan ham yozish mumkin.
Eritmaga suv bilan ishlov berilganda:

6Na₃TaO₄ + 30H₂O - 4Na₂O · 3Ta₂O₅ · 25H₂O + 1 OnaOH

12Na₃NbO₄ + 43H₂O - 2Na₂O · 6Nb₂O₅ · 32H₂O + 22 NaOH

Texnologik jarayonda eritmadagi kislorod ishtirokida FeO va MnO
bilan birga, Fe₂O₃ va Mn₃O₄ lar ham hosil bo‗ladi. Temir oksidlari eritmada Na₂O · Fe₂O₃ ferit holida bo‗ladi va suv bilan ishlov berilganda parchalanadi:

Na₂O · Fe₂O₃ + H₂O - 2NaOH + Fe₂O₃

Ishqor bilan eritma hosil qilishda aralashmalarda kremniy (SiO₂), qalay (SnO₂), volfram, aluminitlar natriy gidrooksidi bilan eruvchan natriy tuzlarini (Na₂SiO₃, Na₂SnO₃, Na₂HCO₃, NaAlO₂) hosil qiladi. Titan esa titanat natriy Na₂TiO₃ yoki erimaydigan Na₂Ti₂O₅ hosil qilib, tantal va niobiy bilan cho‗kmada qoladi.
Agar jarayon ishqorning miqdori birmuncha ortiqcha holida olib borilsa, natriy niobiy yoki tantanlar cho‗kmada to‗liq qoladi. 7% li natriy ishqori eritmasida natriy niobiy 7Na₂O · 6Nb₂O₅ · 32H₂O 90⁰C da 7,1 g/1 eriydi. Shuning uchun jarayon 5% dan kam bo ‗lmagan ishqor bilan amalga oshiriladi.
Hosil bo‗lgan suvli eritma tindiriladi va cho‗kmani birinchi marta 5% li NaOH bo‗lgan issiq suv bilan yuviladi, chunki bunda tantal va niobiy eritmaga o‗tib ketmaydi.