Боҳодир эшов

малик
унвонига эга бўлар эди. Жангларда алоҳида мардлик 
кўрсатган маликларга эса 
хон
унвони берилган. Қўшиндаги чопарлар
 човуш
, 
уларнинг бошлиқлари эса 
муқаддам човушия
деб юритилган. Махсус хуфия 
ва айғоқчилар бўлинмалари 
жосусия
деб аталган. 
Уруш бошланишидан аввал ѐки уруш эълон қилинган вақтда 
Хоразмшоҳлар ҳарбий кенгаш чақиришар ва унда олдинда турган уруш билан 
боғлиқ масалалар муҳокама қилинарди. Ушбу кенгашга Хоразмшоҳнинг ўзи 
бошчилик қилиб, унга йирик ҳарбий арбоблар, уламолар, қонуншунослар ва 
мунажжимлар таклиф қилинар эди. Кенгашда барча таклифлар кўриб 
чиқилиб, сўнгги қарорни шоҳнинг ўзи қабул қиларди. 
Хуллас, XIII асрнинг биринчи чорагида Хоразмшоҳ Муҳаммаднинг 
ҳарбий ва сиѐсий уқувсизлиги туфайли Ҳоразмшоҳлар давлати инқирозга 
учради. Шунга қарамасдан ўзбек халқи ўрта асрлар даври давлатчилиги 
тарихида Хоразмшоҳлар давлати муҳим ўрин тутади. Ўз даврида Хоразм 
давлати Мовароуннаҳр, Хуросон, Мозандарон, Кирмон, Форс Ироқи, 
Озарбайжон, Сижистон, Ғазна ва бошқа давлатлар ҳамма вилоятларни ўз 
таркибига олган эди. Хоразм салтанати XII асрнинг охири – XIII асрнинг 
бошларида мусулмон Шарқининг энг йирик ва қудратли давлати эди. 
Таянч сўзлар 
Тоҳирийлар, Саффорийлар, маҳаллий зодагонларнинг кучаюви, 
Муқанна қўзғалони, Аббосийлар, Бармакийлар, шуубийлик, мусулмон 
диндорлари, мустаҳкам ҳокимият, зироаткорлар, исломлаштириш сиѐсати, 
ислом руҳонийлари, ғозийлар, ал-мутатаввия, сарҳанг, Дар ал-Акул, 
Сомонийлар, Сомонхудот, маҳаллий зодагонлар, турк ғуломлари, Карматлар 
ҳаракати, даргоҳ, девонлар, ҳарбий-маъмурий амалдорлар, ҳанифийлик, 
диний меъморчилик, Қорахонийлар, чиғиллар, яғмолар, уғўзлар, Ҳасанийлар 
сулоласи, Тамғачхон, Қорахитойлар, элекхонлар, Ғазнавийлар, тухси 
қабиласи, Сайф уд-давла, қиниқ уруғи, Ғўз қабилалари, Хоразмшоҳ – 
Ануштегинлар.