Болалар ва ўсимларнинг мускуллар фаолиятларининг физиологик хусусиятлари

Чидамлилик
. Спорт физиологиясида чидамлиликнинг иккита тури 
фарқланади: статик ва динамик турлари. 
Статик чидамлилик 
гидродинамометр ёрдамида бажариладиган 
мушакларга берилган кучланишни (максимал даражанинг 50%) ушлаб 
туриш давомийлиги (t, c) ёки тананинг спорт ҳолатларида ушлаб туриш 
вақти билан ўлчанади. Айрим пайтлардагина унинг ўлчамига кўра (кг) 
соатлик кучланишни ушлаб туриш вақти (с) ҳосил қилган кўрсаткичдан 
«статик иш бажариш қобилияти»дан фойдаланилади (9-расм). 
Билак-тирсакнинг букувчи мушакларининг статик чидамлилигини 
ёшга оид динамикаси жинсий фарқлар деярлик учрамайди. Мактабгача 
ёшдаги болаларда у унчалик катта эмас ва пубертат олди даврида жуда 
жадал ривожланади (қиз болаларда 7 дан 10 ёшгача ва ўғил болаларда – 12 
ёшгача). 

---

9-расм. Билакнинг буквчи мушакларининг статик чидамлилигининг ёшга оид 
данамикаси (А) ва унинг ёшга оид ривожланишининг темпи (Б) 
Қиз болаларда ҳам худди ўғил болалардаги сингари билакларнинг 
букувчи мушакларининг статик чидамлилиги асосан фақат пубертат 
даврда ортади (қиз болаларда 7 дан 10 ёшгача, ўғил болаларда 12-ёшгача). 
Жинсий етилишнинг жадал кечиш даврида (қизларда 12, ўғил болаларда 
13-14 ёш) бу кўрсаткич вақтинча пасаяди, 15-16 ёшга баъзода эса максимал 
даражага етади. Пубертатолди даврида худди шундай темпда ва бироз 
ўсиш билан барча гуруҳ мушакларининг статик чидамлилиги 
ривожланади. 

---

Ҳаракатнинг бу сифатини ривожланишида жинсий фарқлар шундан 
иборат бўладики, ўғил болалар қиз болаларга нисбатан ўсиш темпи, 
гавданинг букувчи, қўл ва оёқларнинг букувчи ва ёйувчи мушакларининг 
статик чидамлилигини максимал даражаси бўйича устун бўлади, аммо қиз 
болалар гавданинг ёйувчи мушакларини статик чидамлилигини 
ривожланиши бўйича ўғил болалардан қолишмайди.