|
12-Rasm.
Shakllanmagan
ildizli
doimiy kurak tishlarni davolash.
a-davolanishdan oldingi manzara:
1-granulyatsiyalanuvchi
to`qimaning
ildiz qavatiga o`sib kirishi; 2-o`lgan
pulpa
to`qimasi;
b-
granulyatsiya
to`qimasini olib tashlash; v-muolaja
tugatilgandan so`ng: 1-to`ldirgich pasta;
2-dentin qatlam; 3-plomba; g-suyak
to`qimasining tiklanishi.
Bunday davoni og`riq paydo bo`lgan hollarda tishni og`riqsizlantirish yo`li
bilan amalga oshirish mumkin. Ildiz kovagidan granulyatsion to`qima olib
tashlanayotgan vaqtda kuchli qon oqish hollari yuz berpshi mumkin. Qon oqishini
to`xtatish maqsadida ildiz kovagiga bir necha minut mobaynida vodorod peroksidi
yoki adrenalin suyuqligi Shimdirilgan turunda qo`yish ishimizni ancha
yengillashtiradi. Ildiz kovagini granulyatsion to`qimadan bartaraf qilib plomba
materiali bilan to`ldirish bemorning birinchi qatnovi vaqtida tugallanmog`i lozim.
(12-rasm, v, g). Aks holda, ikkinchi qatnov vaqti mobaynida granulyatsion to`qima
kovakka yana o`sib kirishi mumkin.
Bajarilgan ishlar rentgen tasviridan foydalanib kuzatilishi shart. Agar ildiz
kovagi
shakllanmagan
tishlarda
oxirigacha
to`ldirilmaganligi
natijasida
yallig`lanish jarayoni davom etib, periodont atrofidagi suyak to`qimasi tiklanmasa,
bunday hollarda suyak yemirilishi davom etadi va yiringli ekssudat milk sohasiga
yorib-chiqib, svish hosil bo`ladi. Ana shunday hollarda jarroxlik yo`li bilan tish
ildizining uch qismi kesib (rezeksiya) olinadi.
Surunkali periodont yallig`lanishi katta oziq sut tishlarida rezorsin-formalin
usulida davolanadi. Bemorning birinchi qatnovi vaqtida kariyes kovagi
kengaytirilib charxlanadi va pulpa kovagi yaxshilab ochiladi. Chirigan pulpa
qoldiqlari ildiz kovagiga kirish qismidan tozalanib, fenol-formalin eritmasi
shimdirilgan paxta tampon qo`yilib, kovak suvli dentin pasta yordamida
berkitiladi. Fenol-formalin suyuqligi mikroorgannzmlarni o`ldirib, kovakni
dezinfeksiya qiladi. Ayni holda tish kovagini bunday yo`l bilan berkitish
(germetizm) periodont to`qimasida mavjud bo`lgan ekssudatli yallig`lanish
jarayonining faollik kuchini sinash uchun ham vosita bo`la oladi. Shu tarzda
kovagi berkitilgan kasallangan tish 2-3 sutka mobaynida og`rib bemorni bezovta
qilmasa, ikkinchi qatnov paytida muolaja davom ettiriladi. Bordi-yu,
64
davolanayotgan tishda kovak berkitilgandan keyin ma’lum bir muddat o`tgach
og`riq paydo bo`lsa, u holda vaqtinchalik plomba olib tashlanib, tish kovagi ochiq
holda qoldirilishi ota-onalarga ma’lum qilinadi.
Bolalarda doimiy oziq tishlarni davolashda bemorning birinchi qatnovi
davomida kasallangan tishniig toj va ildiz kovagi odatda chirigan pulpa
qoldiqlaridan holi qilinmog`i lozim. Lekin birinchi qatnovda tish ildiz cho`qqisi
drilbor yordamida (burama bor) kengaytirilmasligi lozim. Aks holda infeksiya
periodont to`qimasidan ichkari kirib, yallig`lanish jarayoni qayta o`tkirlashishi
mumkin. Chunki doimiy oziq tishlarda bir ildizli tishlardan farqli ravishda Z ta
ildiz mavjuddir, bu esa infeksiya tarqalishining havfini yanada oshiradi. Shularni
nazarda tutib, ildizlarni dezinfeksiya qilish maqsadida, ildiz bo`shlig`iga kirish
sohasida fenol va formalin eritmalarining 2:1 nisbatdagi aralashmasiga
shimdirilgan paxta tamponni (1-2 sutka) vaqtinchalik plomba ostida qoldirish
maqsadga muvofiq hisoblanadi. Ikkinchi qatnov paytida ildiz kanallari oxirigacha
tozalanadi va rezorsin-formalin suyuqligi yordamida impregnatsiya qilinadi
(shimdiriladi). Shundan keyin plombalash ishlari amalga oshiriladi.
Rezorsin-formalin aralashmasini ildiz kanaliga kiritishdan oldin, unga
antiseptik ishlov berilib quritiladi. Yuqori jag` molyar (oziq) tishlari
davolanayotganda bemor kresloga gorizontal holda yotqizilib (boshi orqaga
tashlanadi, engagi yuqoriga ko`tariladi. Bu holatda kiritilayotgan eritma ildiz
kanali cho`qqisigacha oqib kiradi. Yosh bolalarda (4-5 yosh) bunday holat
birmuncha qo`rquv hissini tug`dirishini hisobga olib, ularni kresloga vertikal holda
o`tkazilib, ildiz kanallariga eritma yumshoq paxta turundalar yordamida bir necha
bor takroran kiritish bilan singdiriladi. Ana shundan keyin kanallarga kirish
qismida eritmani paxta tamponga shimdirib, vaqtinchalik plomba ostida qoldirish
mumkin va oxirgi qatnov paytida plombalash ishlari tugatiladi. Ildiz bo`shlig`ini
to`ldiruvchi pasta sifatida rezorsin-formalin eritmasida qorishtirilgan rux oksidi
(okis sinka) poroshogidan foydalaniladi. Rux oksidi rentgen kontrast modda
hisoblanadi.
Ildizlari shakllanmagan oziq tishlarda kechadigan surunkali periodont
yallig`lanishini
davolash
anchagina
qiyinchiliklar
tug`dirishi
mumkin.
Shakllanmagan ildizlarning keng bo`lgan oxirgi qismlaridan ildiz bo`shlig`iga
granulyatsion to`qima (periodont tomonidan) o`sib kirishi mumkin. (13-rasm, a).
Davolash paytida bu to`qimalarni yuqorida ko`rsatilgan bir ildizli
tishlardagidek kesib, kuydirib (koagulyatsiya) olib tashlash lozim. Bu ish uchta
ildiz kanalida bir vaqtning o`zida amalga oshirilsa, og`ir asoratlarga olib kelishi
mumkin.
65
Do'stlaringiz bilan baham: |
