Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

4.4. Surunkali granulyatsiyalanuvchi periodontit 
Bu xil turdagi periodont yallig`lanishi bolalarda juda ko`p uchraydi. 
Surunkali yallig`lanish jarayoni periodont to`qimasi atrofini o`rab turgan mineral 
tuzlarga to`yinmagan suyak ustunchalarining tezda buzilishiga va ular o`rnining 
granulyatsiyalanuvchi to`qima bilan almashinuviga sabab bo`ladi. Bu tur 
yallig`lanish jarayoni uchun to`qimada hujayralarning o`lishi (alteratsiya) va hosil 
bo`lishi (proliferatsiya) dan tashqari, tomirlardagi qon suyuk qismining sizib 
chiqishi (ekssudatsiya) ham xosdir. Shu sababli ekssudat o`ziga yo`l ochib, tish 
milki atrofiga yorib chiqadi va svish hosil qiladi. Surunkali yallig`lanish jarayoni 
ko`p ildizli sut tishlari atrofidagi suyak to`qimalarida tez yoyilib, tish ildizlari 
joylashgan alveolalar (chuqurchalar) orasidagi suyak to`sinchalarini va doimiy tish 
kurtaklarini o`rab turuvchi kompakt suyak plastinkalarini yemiradi. Bu hol 2-3 
yashar bolalarda doimiy tish kurtaklarining to`liq yemirilishi bilan tugallanishi 
mumkin. Ana shunday bolalarda keyinchalik doimiy tishlar shu nuqtalarda o`sib 
chiqmaydi va bu hol birlamchi adentiya (tishsizlik) deb izoxlanadi. Ba’zi bir 
hollarda esa yallig`lanish jarayoni ta’sirida doimiy tish kurtaklarining emal va 
dentin qavati gistogenezi buzilishi oqibatida o`sib chiqqan tish toj qismida har xil 
dog`lar, struktura buzilishi (Turner tishlari) holatlari qayd etiladi. Ayrim hollarda 
doimiy tish kurtagi o`rnidan siljishi keyinchalik tishlar joylanishi anomaliyasiga 
olib keladi. Surunkali yallig`lanish jarohatlangan sut tishlari ildizlarining 
muddatidan oldin (patologik) yemirilishiga sabab bo`ladi. Bunda ildiz so`rilishi 
(rezorbsiya) ildizning cho`qqi qismidan boshlanmasligi mumkin. Ko`p ildizli 
tishlarda bu xil so`rilish bifurkatsiya sohasida kuzatilsa, tish toj bo`shlig`ining tag 
devori yemirilib, pulpa bo`shlig`i bilan periodont to`qimasi o`zaro aloqador bo`lib 
qoladi (perforatsiya) va granulyatsiyalanuvchi to`qima pulpa bo`shlig`iga o`sib 
kiradi. Bu hol davolovchi shifokorlarga soxta gipertrofik pulpit belgilarini 
namoyon qilishi mumkin. Ana shunday vaziyatlarda kasal tish rentgen suratini 
sinchiklab o`rganish yaxshi natijalar beradi va tashxis to`gri qo`yiladi.