Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

10-rasm.
Katta oziq tishlarda 
devital amputatsiya.
A,b-kariyes kovagi; 
v-arsenat kislota qo`yish: 1-muvaqqat 
plomba; 2-og`riqsizlantiruvchi 
suyuqlikli tampon; 3-anrsenat pastasi; 
g-pulpaning toj qismi amputatsiyadan 
keyin: 1-muvaqqat plomba; 2-
rezorsin-formalinli tampon; 
d-tugallangan muolaja: 1-doimiy 
plomba; 2-suvli dentinli qavat; 3-
rezorsin-formalinli pasta; 
e-ijobiy natija; 
j-salbiy natija: 1-o`lik pulpa; 2- suyak 
yemirilishi. 

---

50 
Ammo yallig`langan sut tishlarida arsenat kislotasining saqlash muddati 
shakllangan ildizli doimiy tishlarga nisbatan ikki marta qisqa (bir ildizli sut tishlari 
uchun 12 soat, ko`p ildizdi tishlar uchun 24 soat) bo`lishi shart. Bundan ota-
onalarni voqif etmoq lozim.
Surunkali kechadigan gipertrofik pulpitda jonsizlantiruvchi arsenat 
kislotasining miqdorini ko`rsatilgandan 1,5-2 marta oshirish, lekin vaqt muddatini 
o`zgartirmaslik mumkin. Bu hol ishimizni bir qadar yengillashtiradi. 
Ayrim hollarda, ya’ni surunkali kechadigan fibroz pulpit yoki gangrenoz 
pulpit yallig`lanishi jarayonlarida, rentgen tasvirida ildizlarda kuchli so`rilish 
jarayoni kuzatilgan taqdirda jonsizlantiruvchi vosita sifatida arsenat kislotasi 
qo`llanilmaydi. Pulpani jonsizlantirish maqsadida, bunday hollarda fenol va 
formalin aralashmasidan (2:1 nisbatdan iborat suyuqlikka ho`llangan paxta 
tamponni anestezin kristallariga bo`yab, kariyes kovagiga qo`yish bilan cheklanish 
ma’quldir. 
Yuqorida bayon etilgan va amalga oshirilishi kerak bo`lgan tadbirlar aytib 
o`tganimizdek bemorning birinchi qatnovida bajariladi. 
Bemor ikkinchi marta shifokor qabuliga aniq ko`rsatilgan paytda, u bergan 
maslahatlarga amal qilgan holda kelishi shart. Ikkinchi qatnov vaqtida kasal tish 
kariyes kovagi yaxshilab charxlanadi, kerakli shakl beriladi, tish pulpa bo`shlig`i 
yaxshilab ochiladi, tish pulpasining toj qismi kesib (amputatsiya qilinib) olib 
tashlanadi. Kovakning tub qismiga teng miqdorda (1:1) aralashtirilgan rezorsin va 
formalin suyuqligiga ho`llangan paxta tampon qo`yilib, 2-3 kun muddatga suvli 
dentin pasta bilan tish kovagi berkitiladi. (12-rasm, g). Rezorsin va formalindan 
iborat aralashma ko`rsatilgan muddatda ildiz pulpasining 2-4 mm chuqurligigacha 
singib kiradi va tushgan mikroblarni o`ldiradi. Ildiz pulpasining o`suvchi qismigina 
tirik qoladi. Yaxshi rivojlanadigan, yog hujayralarga boy bo`lgan ana shu qism o`z 
funksiyasini saqlab qoladi. Ildizlar o`sishi davom etadi va to`liq shakl hosil qilib 
tugallanadi. (12-rasm , d, ye). 
Davolash jarayoni uchinchi qatnovda tugatiladi Bunda tish kovagidan 
vaqtinchalik plomba va tampon olib tashlanadi. Kovak tubiga rezorsin va formalin 
aralashmasiga rux oksidi poroshogi qorishtirilib, hosil qilingan pasta qatlami, 
so`ngra ajratuvchi qatlam (suvli dentin va fosfat sementdan) surtiladi va silidont 
yoki amalgamdan doimiy plomba qo`yiladi. (12-rasm, j). 
Bu usulning afzallik tomonlari shundan iboratki, bunda deyarli og`riq 
sezilmaydi. Hali shakllanmagan ildizlarning o`suvchi qismi shikastlanmaydi, ular 
to`liq shakllanadi. Ildiz so`rilishi jarayonlari keyinchalik me’yorida kechadi.