Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

 
2.8. Yassilanib kechuvchi kariyes. 
Sut tishlari kariyesining bu shaklida kariyes jarayoni chuqurlashmasdan 
yassilanib kechishi oqibatida tish sathida katta kariyes maydonchalarini yuzaga 
keltiradi, shikastlangan soha juda yuzaki chuqurlikka ega bo`ladi. Agarda jarayon 
tez kechsa tish tezda yemirilib, uvalanib ketadi. Lekin, ba’zida yassilanib 
kechuvchi kariye jarayoni juda sekin kechadi. Bunda dentin jigarrang yoki to`q 
jigarrang tusda bo`ladi, u anchagina zich, osonlikcha ko`chirib bo`lmaydi. Bu hol 
surunkali kariyesning shakllaridan biri bo`lib ―statsionar‖ yoki ―to`xtab qolgan‖ 
kariyes deb ham ataladi. Yassilanib kechuvchi kariyesda tish emali va dentini 
qisman yemirilib ketgan bo`lishiga qaramay kariyes kavagi hosil bo`lmaydi. 
Bunday hol chaynov tishlarida ham, kurak tishlarida ham kuzatiladi. Ammo, sut 
tishlarida surunkali kechuvchi kariyes jarayoni juda kam, aksariyat hollarda tez 
kechuvchi demineralizatsiyani kuzatamiz. 
Kariyes jarayonining asosiy klinik belgilari, kariyesga uchragan tishlar soni, 
kariyes jadalligi ko`rsatkichiga qarab kariyesning faollik darajasi aniqlanadi. 
 
Vinogradova T.F. Kariyesning 3 xil faollik guruhini tavsiya qilgan: 
I.
guruh – kariyesning kompensatsiyalanib kechishi (1 daraja), bunda 
tishlar faoliyati buzilmagan.(1-5 tishlar shikastlangan) 
II.
guruh – kariyesning subkompensatsiyalanib kechishi (2 daraja), bunda 
tishlar faoliyati qisman buzilgan. (6-9 tishlar shikastlangan) 

---

27 
III.
guruh – kariyesning dekompensatsiyalanib kechishi (3 daraja), bunda 
tishlar faoliyati deyarli to`liq buziladi. (10 va undan ortiq tishlar 
shikastlangan) 
III guruh bolalarining tishlar qatorida juda ko`plab tishlarda kariyes va uning 
asoratlarini kuzatish mumkin. Depulpatsiya qilingan tishlar soni ham bir muncha 
ko`p bo`ladi. Kariyes kavaklarida ko`plab nam, dentin o`tkir qirrali chegaraga ega, 
deyarli barcha tishlar jarohatlangan, tishlarda ko`plab bo`rsimon dog`lar mavjud 
bo`ladi. 
Tekshirib ko`rilganda ilgari qo`yilgan plombalarning yaroqsiz holga 
kelganligi, kariyes qaytalanganligini kuzatamiz.
T.F. Vinogradova tomonidan taklif qilingan mazkur tasnif bolalar terapevtik 
stomatologiyasida keng ko`lamda ishlatiladi. 
Klinik belgilarning namoyon bo`lishi nuqtai-nazaridan bolalarda kechadigan 
kariyesning kattalarnikiga o`xshab: dog` bosqichidagi kariyes (macula carioza), 
yuza kariyes (caries superficialis), o`rta kariyes (caries media), chuqur kariyes 
(caries profunda) turlari farq qilinadi va tasnif qilinadi. Bulardan birinchi ikkitasini 
birlashtirib kariyesning boshlang`ich bosqichi deb yuritiladi.