Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

 
7.11.3. S vitamini tanqisligi. 
Bu vitamin tanqisligiga milk shilliq, pardasi juda sezgir bo`ladi. Vitamin S, 
ya’ni askorbinat kislota singa xastaligiga qarshi ta’sir ko`rsatish xususiyatiga 
egadir. U organizmda oksidlanish-qaytarilish jarayonida ishtirok etadi, to`qimalar 
tiklanishiga bevosita ta’sir ko`rsatadi va qon tomirlar devorini mustaxkamlaydi. 
Vitamin S yetishmaganda milklar shishinqirab qizaradi, o`zida suv yig`a boshlaydi 
, hajmi oshib, tishlarning toj qismini qoplashi mumkin. Milklar tez-tez qonab 
turadi. Og`iz bo`shlig`i shilliq pardasining boshqa qismlarida qonashga moyillik 
bo`lgan kataral yallig`lanish jarayonlari yuzaga keladi. 
Vitamin S tanqisligini bartaraf qilish maqsadida bolalarga sutkasiga 200-300 
mg miqdorda uni 30- 50 mg rutin aralashmasi bilan ichish uchun buyuriladi. 
7.11.4. Ichki sekretsiya (endokrin) bezlari faoliyatining buzilishi bilan bog`liq 
o`zgarishlar 
Bu xil xastaliklar bolalar organizmida ko`pgina xayotiy muhim faoliyatlar 
buzilishiga sabab bo`ladi va jumladan og`iz bo`shlig`i shilliq pardasida ham bir 
qator o`zgarishlar paydo bo`lishiga olib keladi 
Qandli diabet bilan og`rigan bemor bolalar og`iz bo`shlig`i shilliq pardasida 
milk yallig`lanadi, qonaydi, qizarib shishadi, shuningdek parodont yallig`lanishi 
belgilari kuzatiladi. Bulardan tashqari, shilliq pardaning quriqshab suvsizlanishi, 
achishish sezgisi, lunjlar, lablar va ayniqsa til shilliq pardasining keskin qizarishi 
qayd etiladi. 
Miksedema (qalkonsimon bez gipofunksiyasi) xastaligida og`iz bo`shlig`i 
shilliq pardasi oqarib, suv yig`ilishi belgilari paydo bo`ladi. Lunj va til shilliq 
pardasining shishib, qalinlashuvi natijasida, ularda tishlarning botiq izlarini ko`rish 
mumkin. 

---

241 
Itsenko-Kushing xastaligi (gipotalamus-gipofiz sistemasi xastaligi) uzok 
vaqt davomida bolalarning kortikosteroid gormonlarini qabul qilishi bilan bog`liq 
bo`lib, og`iz bo`shlig`i shilliq pardasida nospetsifik yallig`lanish jarayonlarining 
sodir bo`lishi bilan kechadi. Bu xil o`zgarishlar to`qimalardagi mahalliy 
immunologik himoya vositalari faoliyatining susayishi bilan bog`liqdir. Ko`pgina 
hollarda bolalarning umumiy ahvoli qoniqarli bo`lishiga qaramasdan, og`iz shilliq 
pardasida kandidoz xastaligi avj olishi mumkin. Shuningdek og`iz bo`shlig`i shilliq 
pardasida kuchsiz og`riq sezgilari paydo bo`ladi. Yuqorida zikr etilgan ichki 
sekretsiya bezlarining xastaliklari asosida sodir bo`ladigan kasalliklarni davolash 
maqsadida mahalliy davo tadbirlari qatorida pediatrlar bilan birgalikda asosiy 
sabablarga qarshi umumiy davo chora-tadbirlarining qo`llanilishi muhim ahamiyat 
kasb etadi va maqsadga muvofiq hisoblanadi.