Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

 
Og’iz bo’shlig’ida kasalliklar chaqiruvchi mikroflora 
Odontogen yallig’lanish
deb, tishlarning orasida va atrofida joylashgan 
to’q’imalarning yallig’lanishiga aytiladi. 
Karioz jarayoni mikroblarning dentin kanali orq’ali pulpaga tushishiga imkon 
yaratadi va pulpada avvaliga o’choq’li, keyinchalik esa tarq’algan (diffuz) 
pulpitning rivojlanishiga sababchi bo’ladi. Mikroblar va ularning hayot faoliyati 
mahsulotlarining yanada tarq’alishi natijasida periodontit kelib chiq’adi, so’ngra 
yallig’lanish jarayoni suyakkacha tarq’alib, avval periostit, keyin esa osteomielit 
rivojlanadi. Agar yallig’lanish yumshoq’ to’q’imalargacha tarq’alsa, jag’ oldi 
absessari va flegmonasi yuzaga keladi.
Patologik jarayonning rivojlanishi uchun mikroblarda virulentlik omillari 
mavjud bo’lishi lozim. Yiringli yallig’lanishlarni rivojlantirishda yuq’ori invazivlik 
xususiyatiga ega bo’lgan q’o’zg’atuvchilar katta rol o’ynaydi.

---

142 
Odontogen jarayonlarning mahalliy (pulpit, periodontit, alveolit, absess) va 
tarq’algan, ya’ni generalizastiyalashgan (flegmona, osteomielit, sepsis) shakllari 
farq’lanadi. 
Pulpit 
— bu koronka yoki ildiz pulpasida kechadigan o’tkir yoki surunkali 
yallig’lanish jarayonidir. 
Sog’lom pulpa periodont to’q’imasini turli xil zararli omillardan himoya 
q’iluvchi biologik to’siq’ hisoblanadi. O’tkir pulpit avvaliga o’choq’li xarakterda 
bo’lib, seroz yallig’lanish ko’rinishida kechadi. Bunda ko’pincha ―yashil‖ 
streptokokklar (q’onli agarda yashil rangdagi 
a- 
gemoliz hosil q’iladigan) va 
nogemolitik D guruhi streptokokklari (enterokokklar), laktobakteriyalar (1-a,b 
rasmlar) topiladi. O’tkir seroz pulpit yaxshi davolanmasa yiringli pulpitga o’tadi, 
bunda peptostreptokokklar, F va G guruhining alfa- va betagemolitik 
streptokokklarini ajratib olish mumkin bo’ladi. 
O’tkir pulpit surunkaliga, to’q’imalar nekrozida esa – gangrenoz pulpitga 
o’tadi. Pulpitning bu shaklida nekrozga uchragan pulpadan juda ko’p miq’dorda 
anaerob 
bakteriyalar: 
peptostreptokokklar, 
mikroaerofil 
streptokokklar, 
bakteroidlar, spiroxetalar, aktinomistetlarni ajratib olish mumkin. Bularga 
chirituvchi bakteriyalar – klostridiyalar ham q’o’shilishi mumkin.