Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

4-rasm. Gingivit 

---

147 
 
5-rasm. Parodontoz 
Bundan tashq’ari, maxsus LPS saq’lashi hisobiga, mikroblar suyak 
to’q’imasini destrukstiyasiga olib keluvchi, immunpatologik mexanizmlarning 
sababchisi bo’lishi mumkin. Parodontitda ajratib olingan yashil streptokokklar 
o’rganilganda, ularning 47% ida gialouronidaza va 23% ida — beta-
glyukoronidaza topilgan. Lekin milkdan ajratib olingan shtammlarda me’yorda bu 
fermentlar aniq’lanmagan. 
Parodont mikroflorasining miq’doriy va sifatiy tarkibi mikroskopik va 
bakteriologik usullar yordamida o’rganiladi.
Sog’lom parodont to’q’imasi, milk ostidagi tish yuzasida joylashgan, kam 
miq’dordagi flora bilan bog’langan. Parodont mikroblari 1 dan 20 tagacha hujayra 
bo’lgan q’alinlikdagi q’atlamni tashkil q’iladi. Elektron mikroskop bilan 
tekshirilganda milk sohasida asosan grammusbat kokklardan tashkil topgan juda 
yupq’a q’atlam (60 mm atrofida) aniq’langan. Q’orong’ilatilgan maydonda 
tekshirishlar shuni ko’rsatdiki, ushbu bakterial populyasiyaning 3/4 q’ismi 
kokklardan iborat, tayoq’chasimonlar bilan birgalikda esa – 90% ni tashkil q’iladi. 
Spiroxetalar kam 1,8 % holatda uchraydi. Sog’lom to’q’imalarda harakatchan 
shakllarning harakatsiz shakllarga nisbati 1:49 ni tashkil q’iladi.
Mikrob turini identifikasiya q’ilish imkoniyatining yo’q’ligi mikroskopik 
usulning kamchiligi hisoblanadi. Bakteriologik tekshirishlar esa, milkda bioplenka 
asosan grammusbat fakultativ anaerob kokklardan va tayoq’chasimonlardan 

---

148 
iboratligini aniq’lashga imkon beradi (barcha izolyatlarning deyarli 1/4 
Str.
sanguis,
1/8 esa 
Str.
mitis 
tashkil etadi). Kam miq’dorda mikrokokklar,
St. 
epidermidis, 
peptostreptokokklar bo’ladi.
Grammusbat fakultativ anaerob 
tayoq’chasimonlardan 35% ini q’uyidagi aktinomisetlar tashkil etadi: 
A. israeli, A. 
naeslundi, A. viscosus, A. odontoliticus, Rothia dentocariosa, Arachnia propionica 
(Propionibacterium). 
Gingivitda mikroblarning umumiy soni sog’lom parodontga nisbatan 10-20 
marotaba ko’p bo’ladi. Klinik belgilar yuzaga chiq’masdan oldin mikroskopiya 
orq’ali mikroflora tarkibining o’zgarishini aniq’lash mumkin: bunda kokklar 
o’rnini tayoq’chasimonlar egallaydi va grammanfiy floraning ko’payishi 
kuzatiladi. Milk chetlarida joylashgan tish karashi bakteriologik tekshirilganda 
gingivit rivojlanmasdan oldingi davrda turli xildagi aktinomisetlarning ko’payishi 
aniq’lanadi. Uzoq’ davom etgan gingivitlarda milk osti florasi grammanfiy 
tayoq’chasimonlar: 
fuzobakteriyalar, 
bakteroidlar, 
gemofil 
tayoq’chasi, 
kampilobakteriyalar sonining ortishi bilan xarakterlanadi va ular butun floraning 
deyarli 45% ini tashkil q’iladi. Grammusbat fakultativ-anaerob tayoq’chalar, 
asosan 
Actinomyces naeslundli, A. viscosus. A. israelii 25% 
holatda, grammusbat 
fakultativ-anaerob streptokokklar esa 27% holatda topiladi. Juda kam miq’dorda 
propionbakteriyalar va eubakteriyalar ajratib olinadi.