Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

Stomatit
— og’iz bo’shlig’i shilliq’ q’avatining yallig’lanishi bo’lib, ba’zan 
birlamchi yuq’umli kasallik sifatida, ba’zan ikkilamchi opportunistik jarayon 
sifatida rivojlanadi. Shunga mos holda stomatitlarni patogen mikroblar keltirib 
chiq’aradigan 
yuq’umli
stomatitga va tabiatning ekzogan yoki endogen zararli 
omillarning birlamchi ta’sirida rezident flora keltirib chiq’aradigan 
opportunistik
stomatitga bo’lish mumkin.
Oldinlari yallig’lanish jarayonining joylashishiga ko’ra q’uyidagi atamalar 
ishlatilgan: «stomatit» (patologik jarayon og’iz bo’shlig’iga kirish q’ismida, 
lunjlarda bo’lganda), «glossit» (tilda), «gingivit» (milkda), «xeylit» (lablarda). 
Biroq’ ko’pincha shilliq’ q’avatning bir necha joyi birdaniga yallig’lanadi, 
masalan, gingivostomatit. Hozirgi vaq’tda bu atamalar q’o’llanilmaydi, chunki 

---

149 
biror kasallikda yoki uning turli bosq’ichlarida yallig’lanish har xil sohada yuzaga 
kelishi mumkin.
Opportunistik stomatitlar
(ko’pincha adabiyotlarda ―nomaxsus‖ degan 
atama q’o’llaniladi) - bu birlamchi zararlovchi ekzogen yoki endogen omillar 
ta’sirida vujudga keladigan yallig’lanishlardir. Odatda bu yallig’lanish o’tkir yoki 
surunkali jarohatlar, fizik yoki kimyoviy omillar ta’siri oq’ibatida, yuq’umli yoki 
somatik kasalliklar asorati sifatida, gormonal va moddalar almashinuvining 
buzilishi, organizmdagi turli xil distrofik jarayonlar natijasida organizm rezident 
mikroflorasi vakillarining faollashuvidan kelib chiq’adi. 
Yuza kataral stomatitlarda, odatda, grammusbat aerob kokklar va tayoq’chalar 
topiladi, alterastiya va yarali-nekrotik jarayonlar bilan kechadigan chuq’ur 
stomatitlarda esa q’at’iy anaerob grammanfiy flora (fuzobakteriyalar, bakteroidlar, 
spiralsimonlar) va shuningdek, peptostreptokokklar aniq’lanadi. 
Og’iz bo’shlig’i shilliq’ q’avatida remissiya va q’o’zish davrlarining 
almashinuvi bilan uzoq’ davom etuvchi s