Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

Fones (Fones) usulida tishlarni tozalash. 
Bu usulda tish cho`tkasining tukli sathi 
bir-biriga tegib turgan tishlar qatorining o`ng burchiga pasta bilan birga qo`yiladi 
(bunda tish cho`tkasi tuklari tishlarning dahliz sathiga perpendikulyar joylashadi) 
va yopiq tishlar qatori bo`yicha tish cho`tkasini aylanma harakati bilan chap 
tomonga qarab tishlar tozalanadi. Keyin og`iz ochilib tishlarning ichki sathi ham 
shu yo`sinda kichik aylanma harakatlar bilan tozalanadi. Tishlarni chaynov 
yuzalari alohida yana aylanma harakat ostida tozalanib, oxirida gorizontal 
yo`nalishda cho`tkalar harakati bilan tish tozalash tugatiladi. Bunday usulda 
tishlarni tozalash bolalar va katta yoshdagi kishilarga tavsiya qilinadi. 
Leonard (Leonard) usuli. 
Bunda tish cho`tkasining tukli yuzasi tish sathiga 
perpendikulyar qo`yilib, cho`tka harakati vertikal ravishda faqat milklardan 

---

279 
tishlarning kesuvchi kirrasi tomonga harakatlantiraladi. Yuqori jag`da yuqoridan 
pastga, pastki jag`larda pastdan yuqoriga qarab tish cho`tkasi harakatlantiriladi, 
tishlarning vestibulyar yuzasi tishlar qatorining yopiq holatida tozalanadi. 
Chaynov yuzalari ochiq holatda cho`tkani oldinga-orqaga yo`naltirish yo`li bilan 
tozalanadi. Bu usul " qizildan-oqqa"-"milkdan-tishga" deb ataladi. 
Charter (Charters) usuli. 
Tish cho`tkasining tuklari tish yuzasiga qaratilgan 
holda 45
o
burchak ostiga qo`yiladi va ohistalik bilan cho`tka tuklari tishlar 
oralig`iga kiritilib vibratsiya harakati bilan tishlar tozalanadi. Bunda tish cho`tkasi 
tukchalaridan bir qismi milkning qirg`oq qismi ustida yotib milkni mexanik 
massaj qiladi. 
G.N.Paxomov usuli (standart tozalash usuli). 
Yuqori va pastki tish 
qatorlarining har biri 6 segmentga shartli ravishda bo`linadi. Molyar tishlar 
segmenti, premolyarlar segmenti va frontal tishlar segmenti. 
Tishlarni tozalash o`ng yuqori jag`ning chaynov guruxi tishlaridan 
boshlanadi va ketma-ket segmentlarga o`tib tozalanadi. Shu yo`sinda pastki jag` 
tishlari ham tozalanadi. 
Molyar va premolyar tishlar segmenti tozalanayotganda tish cho`tkasining 
ishchi qismining tukchalari tishlar sathiga nisbatan 45
o
burchak ostida qo`yilidi, 
bunda tuklar yarmi milkni, yarmi esa tish bo`yin qismini qoplab turadi. Tish 
cho`tkasining 
harakati 
milkdan 
tishlarning 
kesuvchi 
qirrasiga 
tomon 
harakatlantiriladi. Cho`tka harakati supurgi harakatiga monand bo`lishi kerak. 
Shunda cho`tka milkdan harakatini tish chaynov qirrasi tomon davom ettirib 
yumshoq karashlarni tozalash bilan birgalikda milklar massajini ham amalga 
oshiradi. Tishlarning chaynov yuzasi tish cho`tkasini gorizontal (oldinga-orqaga) 
harakati bilan tozalanadi. Bunday holda tish cho`tkasi tukchalari fissuralar va 
tishlar oralig`iga yaxshi botib kiradi. Frontal gurux tishlar segmenti qoziq va kurak 
tishlarning vestibulyar yuzasi ham yuqorida ko`rsatilgan chaynov tishlar sathi kabi 
tozalanadi. Mazkur tishlarning oral sathini tozalash uchun tish cho`tkasi vertikal 
holda tishlar sathiga perpendikulyar qilib qo`yiladi, bunda tish cho`tkasining 
tuklari tish sathi va milklar sathiga o`tkir burchak ostida yo`naladi. Barcha 
segmentlarda tishlar yuzasi aylanma harakat qilib tozalanadi.