Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари

Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари 
485 
Руҳий фаолиятнинг давомийлигига кўра: 
а) 
қисқа муддатли хотира; 
б) 
узоқ муддатли; 
в) 
оператив (тезкор) хотира. 
Руҳий фаолият қўзғатувчисининг сифатига кўра: 
а) мусиқий,
б) эшитиш хотираси. 
Руҳий фаолиятнинг инсон йўналишига қараб 
а) феноменал,
б) касбий. 
Мактаб таълим муассасаси психологи, ўқитувчилари ўқувчиларда ўтказишлари 
учун методикалар.
“Рангли кафтлар” 
Тренер уч хил (қизил, сариқ ва кўк) “рангли кафт”лардан бирини иштирокчиларга 
кўрсатганда, уларнинг ҳар бирига мос кўриш (саломлашиш) ҳаракатлари билан 
жавоб қайтиришлари керак. Масалан: қизил кафт - қўлни сиқиб, сариқ кафт – 
орқага қоқиб, кўк кафт – елкани силаб. Иштирокчилар кўрсатмага биноан иложи 
борича кўпчилик билан кўришишга эришишлари керак.
“Идеал, замонавий ва ёмон ўсмир” 
Мақсад:-болаларда маънавий сифатлар ҳақидаги тасаввурларни шакллантириш 
Иштирокчилар уч гуруҳга ажраладилар. Биринчи гуруҳ- аъзолари “идеал” 
ўсмирга хос сифатларни, иккинчи гуруҳ- замонавий ва учинчи гуруҳ ёмон 
сифатларни ёзма қайд этадилар. Сўнгра барча иштирокчилар уларнинг ҳар 
бирини муҳокама қиладилар.
“Ярим оғиз сўз”
Иштирокчилар доира бўлиб ўтирадилар. Уларнинг ҳар бири хурсанд ҳолда 
саломлашиш учун айтмоқчи бўлган сўзларининг ярмини айтадилар, қолганини 
эса ёнларидаги шериклари давом эттиради.
“Ойна” 

---

Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари 
486 
Иштирокчилар “етакчи” ва “бошқарувчи” ролида. Етакчи танаси бўйлаб 
ҳаракатларни бажаради, бошқарувчи эса унинг ҳар бир ҳаракатини гўё “ойнадаги 
тимсоли” каби қайтаради.
Ижтимоий психологик ходисалар намоён бўлишининг асосий механизми 
сифатида хотира жараёнини қабул қилиш кўпчилик олимларнинг нуқта назарига 
хосдир. Хотира туфайли ва унинг таъсирида шахс шаклланади.