Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари

Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари 
483 
Агар бола топшириқни тушунмаса ва бажармаса унга ёрдам кўрсатилади: 
«Яхшилаб қара, ушбу шаклни қаерга ташлаш мумкин» ёки имо-ишора орқали 
шаклнинг қирраларига диққат қаратилади. 
Агар бола топшириқни қабул қилмаса ва ноўрин ҳаракатда давом этса, унга 
ўргатувчи ёрдам берилади, нутқий шакли: «шаклни олиб галма-галдан ҳар бир 
тешикка қўйиб кўрамиз, токи тўғри келадиганини топмагунча» ёки имо-ишора 
орқали: болага танлай олиши учун шаклни ҳар бир тешикка тиқиб кўришни, то 
керагини топмагунча давом эттириш кераклиги кўрсатилади. 
Агар бола ушбу ёрдамдан кейин ҳам ноўрин ҳаракат қилса, текшириш 
тўхтатилади. Агар бола ҳаракатларини тушуниб бажара олса, қути ўгирилади ва 
мураккаброқ вариант берилади. 
“Гуруҳларга бўлиб кўрчи” методикаси 
Болага расмдаги тасвирлар; кўрсатилиб, қуйидаги йўриқнома берилади: 
«Диққат билан ушбу расмдаги тасвирларни кўриб чиқ ва уларни 
иложи борича кўп гуруҳларга бўляб чиқ. Ҳар бир гуруҳга, умумий белгиси 
бир хил бўлган фигураларни кирит ва ҳар бир фигуранинг номини айт, 
ҳамда қандай белгилар асосида бўлиб чиққанингни тушунтириб бер». 
Топшириқни бажаришга 3 дақиқа вақт берилган. 
Натижаларни баҳолаш. 
10 балл — бола ҳамма фигураларни 2 дақиқадан кам вақтда гуруҳларга 
бўлиб чиқса кўйилади. Бу фигуралар гуруҳи қуйидагича: учбурчак 
айланалар, квадратлар, ромблар, қизил фигуралар, (расмда улар қора рангда 
берилган), кўк фигуралар (улар тўғри чизиқ билан штрих қилинган), сариқ 
фигуралар (улар катаклар билан белгиланган), катта фигуралар, кичик 
фигуралар; 
8-9 балл бола ҳамма фигураларни 2,0 дақиқадан 2,5 дақиқагача бўлиб чиқса 
қўйилади; 
6-7 балл —бола ҳамма фигураларни 2,5 дақиқадан 3,0 дақиқада бўлиб чиқса 
қўйилади; 

---