Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари

Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари 
5 
мазмунини англашда мухим аҳамиятга эга. Ўтказилган бирламчи сўров 
натижаларига кўра, ўсмир ва ўспирин ёшдагилар реклама маълумотларига кўпроқ 
эътибор қаратишлари ва янги урф бўлган кийим-кечакларга қизиқишларининг 
юқорилиги билан ажралиб турар экан. Айни шундай ёш шахс ўзини англанган 
даражада идрок қилишига имкон бериши билан ва янгиликларни, билимларни 
ўзлаштиришга нисбатан талабнинг юқорилиги билан характерланади.
Ҳозирда аксарият кўпчилик реклама рекламани безовта қилувчи чивин деб 
билишади, бу телеканални алмаштириш, журнални варақлаш, транспортда ва 
Интернетда эътиборсиз қолдириш орқали бекор қилинади.
Бироқ, замонавий 
дунёнинг расмини рекламасиз тасаввур қилиб бўлмайди - бу бизнинг ҳаётимизга 
қатъий кириб келди ва жамиятнинг ажралмас функтсиясига айланди.
Реклама тобора кўпроқ одамнинг ҳаётига аралашади, уни онгли ва онгсиз 
даражада бошқаради. Шуниси қизиқки, эҳтиёжни англаш ҳар доим ҳам амалга 
ошавермайди. Эҳтиёж тушунарсиз бўлиб қолиши мумкин, аммо ҳар қандай 
ҳолатда ҳам, инсон ўзининг олдида мақсадни, ҳиссий ташвишлардан халос 
бўлиш, завқни бошдан кечириш умидида интиладиган объектни шакллантиради. 
Шу билан бирга шахсда илгари шаклланган мавжуд тасаввурларни ўзгартириш 
жуда қийин, шунинг учун ҳам реклама маълумотларини тайёрлашда миллий 
стереотиплар, миллий онг ва характерни эътиборда тутиш жуда мухим. Сўнги 
пайтларда оммавий ахборот воситалари орқали берилаётган реклама 
маълумотлари, асосан, кишилардаги иқтисодий тафаккурни, турли қийин 
вазиятларда ўз-ўзини бошқара олиш йўсинларини, эстетик таъб ва дидни, ўз 
хуқуқ ва имкониятларидан тўғри фойдалана билишни, танқидий фикр юритишни 
шакллантиришга хизмат қилади. Реклама образлари орқали турли хулқ-атвор 
шакллари, шахслараро психологик таъсир имкониятлари ўзлаштирилади. Кўпроқ 
реклама тасвирларида аёллар образидан кенг фойдаланилади. Чунки, реклама 
маълумотларининг аксарияти аёллар учун мўлжалланганлиги ва аёллар образи 
орқали хиссий эмоцияларнинг қўзғолувчанлигини осон хосил қилинишидир. 
Бундан ташқари, ижтимоий рекламаларнинг мазмунини ифодалашда, уларнинг 
таъсирчанлигини орттиришда, асосан, аёллар, болалар ва кексалар образларига 
мурожаат этилади. Демак, реклама образлари рекламани идрок қилиш мазмунига, 
харид қарорини қабул қилинишига, турли хулқ-атвор мотивларини ўзлаштиришга
катта таъсир кўрсатади.