Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари

Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари 
480 
шахсан ўзи ҳам тузишда бевосита намоён бўлади. Бу даврга келиб, бола ўз 
диққатини муайян объектга, нарса ва ҳодисаларга йўналтиришга, тўплашда ва уни 
мустаҳкамлашда ҳамда тақсимлашда маълум даражада кўникмани эгаллаган 
бўлиб, ўз диққатини бошқариш, зарур пайтда, уни шахсан ташкил қилишга 
интилади. Унинг хотираси кизиқарли ажойиботларга, ғаройиботларга бой, вояга 
етган кишини таажжубга соладиган маълумотлар ва ҳодисаларни пухта эсда олиб 
қолиш, эсда сақлаш, эсга тушириш имкониятига эгадир. Шу давргача бевосита 
катталар раҳбарлигида у ёки бу ахборотларни эгаллаб келган бўлса, энди у ўз 
хоҳиш иродаси билан, муайян мотивацияга асосланган ҳолда зарур маълумотлар 
олишга, ўз олдига яққол мақсад ва аниқ вазифа қўйишга ҳаракат қилади. Боланинг 
муайян тараққиёт даражасига эришганлигини унинг хотираси фаоллиги намойиш 
қилади. У ўзининг унча бой бўлмаган шахсий тажрибасига асосланиб, шеър, 
хикоя, эртакларни эсда қолдириш учун уларнинг такрорланганлиги, ёд олишнинг 
қулай йўл ва усулларидан фойдаланганлиги таълим жараёнида унга жуда қўл 
келади. Демак, у ўқиш, идрок қилиш, ўзлаштириш техникаси билан
яқиндан 
танишишга эришади. 
Фойдаланган адабиётлар рўйхати 
1.“2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг
бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегияси”. Ўзбекистон
Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги ПФ-4947 сонли 
Фармони.
2.Э.Ғозиев. «Ёш даврлари психологияси» Тошкент. 1992 й.. 
3.Нишонова З., Алимова Г. Болалар психологияси ва ўқитиш методикаси.Т 
2007 
4.Нишонова З.Т. «Умумий психологияси» укув кулланма. – Т., 2006 й. 
ПСИХОДИАГНОСТИКА МЕТОДЛАРИ ВА УЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ 
Қучқарова Хадича Собиталиевна 
Ўрта Чирчиқ тумани 56-мактаб психологи 
Таянч сўзлар: психологик диагностика, хулқ атвори ва психик фаолияти, 
психологик-педагогик коррекция 
Мактаб таълим муассасалардаги психологик диагностика таълимининг 
зарурий таркибий қисмидир. Унинг зарурийлиги мактаб таълим муассасалар
эҳтиёжларидан келиб чиқади. Ҳар бир болада ҳаётга ижодий муносабат ва 
индивидуал 
хусусиятларнинг 
тараққиётини 
таъминлаганлигини 
психодиагностика ишлари тўғри ташкил этилган дейиш мумкин. Психолог 
ўзининг инсон хулқ атвори ва психик фаолияти, психик тараққиётнинг ёш 
қонуниятлари хақидаги касбий билимларига, уларнинг ўқувчилар ва катталар, 
тенгдошлари билан ўзаро муносабат хусусиятларига, ўқув – тарбия жараёнини 
ташкил 
этишга 
боғлиқлигига 
таяниб, 
болага 
индивидуал 
ёндашув 
имкониятларини таъминлайди, унинг қобилиятларини аниқлайди, нормадан 
четлашишларнинг бўлиши мумкин бўлган сабабларини психологик-педагогик 

---