Biznesni boshqarish va axborot texnologiyalari fakulteti biznesni boshqarish kafedrasi

Qisqacha xulosalar:


Sotsiologiya bosh maqsadi- inson va unga aloqador ijtimoiy tashkilotlarning hatti-harakatlarining oqilona tarzda tushuntirishdir.
Sotsiologiya – sotsial sistema(tizim)larning ham global(umuman jamiyat), ham xususiy sistemalar sifatida rivojlanishi va amal qilishi qonuniyatlari haqidagi fan. empirik sotsiologiya asrimizning 20-yillaridan boshlab sotsiologiyadagi etakchi maktablardan biriga aylandi.
Empirik sotsiologiyaga bir qator o’ziga xos xususiyatlar tegishli bo’lganligi sababli uni odatda mustaqil oqim sifatida ajratib ko’rsatadilar.
Empirik sotsiologiya bu bilimning yirik bir sohasidir. U o’zining tarkibida empirik metodlar bilan bir qatorda metodologiya, ma`lumotlar ta`minoti va empirik ma`lumotlarni qayta ishlash tizimini o’zida mujassamlashtiradi. SHu sababli empirik tadqiqotlar odatda har hil mutaxassislikning tadqiqotchilari: psixologlar, metodologlar, matematiklar jamoasining o’zaro hamkorligi ostida o’tkaziladi.
Sotsiologiya ijtimoiy gumanitar fanlar ierarxiyasida eng yuqori bosqichni egallaydi. Falsafa va tarix bilan birgalikda, u ijtimoiy fanlar tizimining umummetodologik negizini shakllantiradi.
EMPIRIK SOTSIOLOGIK TADQIQOT VA UNING METODLARI

1. 
   Sotsiologik tadqiqot dasturining nazariy asoslari
   
2. 
   Sotsiologik tadqiqotlarni tashkil etish va o’tkazish usullari
   
3. 
   Empirik ma`lumotlarni tahlil qilish va qayta ishlash usullari
   
4. 
   Sotsiologik tadqiqotlar natijalarini tahlil qilish va umumlashtirish.
   

Sotsiologik tadqiqotlar bo’lajak izlanishlarining ilmiy asoslangan reja va dasturini tayyorlashdan boshlanadi.

Dastur hayot haqiqatidan kelib chiqqan va ilmiy-nazariy jihatidan puxta ishlangan bo’lishi lozim. Zero, tadqiqot natijalari qanday bo’lishi ana shu omillarga bevosita bog’liqdir.Dastur bo’lajak tadqiqot materiallarini to’plash, qayta ishlash va ma`lumotlarni tahlil qilishni o’z o’ziga oladi. Dastur tadqiq etiluvchi ij­timoiy muammo mohiyatini aniqlash, tadqiqot ob`ekti va predmetini belgi­lash, maqsad va vazifalarni xarakterlab berish, ishning, ilmiy tahlinini belgilash, usullarini aniqlash, ma`lumotlarni to’plash va tahlil etish sxe­masini chizib olish kabi qismlarni o’zida mujassamlashtiradi.
Dasturni ishlab chiqish jarayonida ikki asosiy talabga rioya qilish muhimdir. Birinchidan ishlab chiqilgan nazariy umumlashmalardan real tadqiqot jarayonlariga o’ta bilish va ikkinchidan, olingan natijalar, faktlar, yig’ilgan empirik materiallardan nazariy umumlashmalarga, ilmga qayta bi­lish ko’nikmalariga ega bo’lish ana shu talablar mazmunidir.
Dastur asosan ikki katta bilim, ya`ni nazariy-metodologik va ama­liy uslubiy bo’limlardan iborat. Nazariy-metodologik bo’lim mavzu tan­lash, tadqiqot ob`ektini xarakterlash, maqsad va vazifalar, faraz hamda predmetni aniqlash kabi qismlarni o’z o’ziga olsa, amaliy uslubiy bo’lim ma`lumotlarni to’plash usullarini bayon etish yig’ilgan materiallarni qayta ishlash, tahlil qilish va tavsiyalar tayyorlash singari amaliy faoliyatlarni mujassamlashtiradi. Dastur mazmunida turli tavsirlar oqibatida yuzaga chiquvchi ijtimoiy mu­ammo vaziyatlari aniq va yorqin ifoda etilmog’i lozim. Ilmiy muammoning qo’yilishi muayyan soha amal qilayotgan bilimlar hamda amaliy andozalar doi­rasidan qoniqmaslik, bu bilimlar chegarasini kengaytirish demakdir.Zero, muayyan tadqiqotlar boshlangunga qadar ma`qul bo’lgan bilimlar doirasida hamisha ham ijtimoiy muammoli vaziyat hal etilavermaydi.Odatda ijtimoiy muammo amaliy vositalar bilan hal etilmagan holatda ilmga, tadqiqot o’tkazishga murojaat qilinadi. Bu murojaat ilmda ijtimoiy buyurtma deb ataladi.SHu tariqa sotsiologning tashabbusi bilan amalga oshirilishi mum­kin. Ammo sotsiologning shaxsiy tashabbusi ham real hayot muammolari aso­sida paydo bo’lmog’i lozim.