Biotexnologiya asoslari

Bacterium curvum qo’llaniladi.
Ekish materialini laboratoriyalarda sirka kislotali bakteriyalarni suyuq oziqada kolbalarda, mikrobiologik tebratgichda, so’ngra 30 l. hajmli laboratoriya fermentyorlarida o’stirib olinadi.
Sirka kislota olish uchun xom ashyo sifatida etil spirti, rektifikat yoki tozalangan yog’dan foydalaniladi. Sirka kislotali bakteriyalarning hayot faoliyati oziqa muhiti kislotaligig bog’liq bo’ladi. Ularning yaxshi rivojlanishi uchun mo’’tadil rN ko’rsatkichi 3,0-3,2 oralig’ida bo’ladi.
Oziqa muhitidagi sirka kislota va etil spirti miqdori ham mikroorganizmlar hayot faoliyatida muhim rol o’ynaydi va katta ta’sir ko’rsatadi. Kislotalarning mo’’tadil miqdori 10% deb hisoblansa, spirt miqdori Bacterium Sch’tzenbachii uchun 6-7% (ob.), Bacterium curvum uchun esa 9-14% (ob.) ni tashkil etadi.
Fermentasiya jarayoni esa beshta ketma ketlikda birikkan fermentatorlardan tashkil topgan batareyada amalga oshiriladi.
Har bir uskuna aralashtirgich, barboter va burama (spiralsimon) issiqlik almashtiruvchilar bilan ta’minlangan. Birinchi fermentyorga, etil spirti va sirka kislotaning umumiy miqdori 6,4-6,7% ni tashkil etadigan oziqa muhiti va steril havo uzluksiz beriladi va ekish materiali solinadi. Bunda sirka kislotali bakteriyalarning juda tez rivojlanishi uchun qulay sharoit yaratiladi. Birinchi fermentyor qolgan barcha keyingi fermentyorlar uchun sirka kislotali bakteriyalar generatori hisoblanadi. SHuningdek, bunda sirka kislotasida etil spirtining oksidlanishi amalga oshadi.
Kultural suyuqlik bir fermentyordan ikkinchi fermentyorga hosil qilingan havo bosimi hisobiga uzatiladi. Har bir fermentyor uksus kislotada etil spirti jadal oksidlanishi uchun sharoit yaratib beradi. Zarur bo’lgan spirt miqdori bilan ta’minlash uchun ikkinchi, uchinchi va to’rtinchi uskunalarga 40% li etil spirti qo’shiladi.
Harorat va aerasiya jadalligi bir fermentyordan ikkinchisiga o’tganda pasayib boradi: agarda birinchi fermentyorda harorat 28⁰S ga, aerasiya jadalligi esa 0,35-0,40 m³/(m³·min) ga teng bo’lsa, oxirgi uskunaga kelib muvofiq ravishda 25⁰S va 0,1-0,15 m³/(m³·min) ni tashkil etadi.

7. chizma. Sirka kislota ishlab chiqarishning texnologik chizmasi

Kultural suyuqlik beshinchi fermentyordan sirka kislota miqdori 9% dan kam va 9,3% dan ortiq bo’lmagan holda chiqadi.
100 l. suvsiz etil spirtidan 75-90 kg sirka kislota olinadi. Sirka kislotasi eritmasiga tindirish uchun bentonit va ko’p bo’lmagan miqdorda limon kislota qo’shiladi. Aralashtirilib bo’lingandan so’ng, tindirilgan sirka kislota eritmasi zich-filtrga uzatiladi. O’zida 9% sirka kislotasini (oshxona sirkasi) saqlovchi filtrat tayyor maxsulot yig’iladigan joyga uzatiladi va undan quyib olish mumkin.

LIMON KISLOTA ISHLAB CHIqARISH