“biotexnologiya asoslari”

Haroratning ta’siri

Ko’pginà fårmåntlàrning produsåntlàri, õususàn mikroskopik zàmburug’làr, måzofil mikroorgànizmlàr hisoblànàdi và ulàrning rivojlànishi uchun mo’’tàdil hàroràt 22-32⁰S àtrofidà bo’làdi.
Fårmåntlàrni bàktåriàl produsåntlàri oràsidà ko’pginà tårmofillàri hàm uchràydi và ulàrni mo’’tàdil o’stirish hàroràti 35-55⁰S dir. Màsàlàn, B.mesentericus PB bàktåriyasi 37⁰S ni tàlàb qilsà, Bac.diastaticus 60-65⁰C ni, Asp.oryzae esà àtigi 28-30⁰S ni tàlàb qilàdi. hàmdà lipàzà fårmåntining produsånti Rhizopus microsporus zàmburug’ining fàol rivojlànishi và fårmånt hosil qilishi uchun 40⁰S hàroràt mo’’tàdil hisoblànàdi.
Sànoàtdà tårmofil mikroorgànizmlàrdàn foydàlànishning bir qànchà ijobiy tomonlàri bor. chunki ulàrni yuqori hàroràtdà o’stirilgàndà jàràyonning stårilligigà bo’lgàn tàlàbni o’z-o’zidàn kàmàytiràdi. Bundàn tàshqàri tårmofil mikroorgànizmlàr yuqori hàroràtgà bàrdoshli bo’lgàn fårmåntlàrni hosil qilàdi. hàroràt hosil bo’làyotgàn fårmånt miqdorining o’zgàrishidà kàttà àhàmiyatgà egàligi bilàn hàm àjràlib turuvchi omildir.

Mikro- va makroelementlar ta’siri

Mikroorgànizmlàrni o’stirish uchun oziqà muhitlàrini tàyyorlàshdà fårmånt sànoàti yoki qishloq õo’jàligi o’simliklàri qoldiqlàridàn kång ko’làmdà foydàlànilàdi. qàttiq oziqà muhitlàri àsosàn qishloq õo’jàligi o’simliklàrining qoldiqlàrini màydàlàb, nàmligini mà’lum dàràjàgà kåltirib và ungà boshqà màkro và mikroelåmåntlàrning eritmàlàrini àràlàshtirib tàyyorlànàdi.
Suyuq oziqà muhitlàri tàyyorlàshdà esà kàm eruvchàn komponåntlàrdàn miqdori chåklàngàn holdà foydàlànish mumkin. Àks holdà uning erimàgàn qoldiqlàri oziqà muhiti và kul’turàl suyuqlikni qàytà ishlàshdà õàlàqit båràdi. Oziqà muhiti tàrkibigà hàr õil o’simlik và fårmånt sànoàti qàynàtmàlàri và gidrolizàtlàri dàg’àl fil’tràtlàrini hàmdà spirt bàrdàsi, mikroblàr biomàssàsi plàzmolizàtlàri, àminokislotàlàr và boshqàlàrni qo’shib tàyyorlàsh mumkin. Bulàrdà yirik qoldiqlàrning bo’lmàsligi to’õtovsiz o’stirish jàràyonidà judà kàttà àhàmiyatgà egà. Suyuq oziqà muhitlàri tàrkibidà, odàtdà 2,5% dàn 20% gàchà quruq moddàlàr eritmà holidà bo’làdi. Muhitning rN ko’rsàtkichi uni tàyyorlàsh vàqtidà và stårilizàsiyasidàn kåyin nàzoràt qilinàdi.