Biologiya (2). cdr

Ko‘kyo‘talda bemorning xuruj vaqtidagi xolati.
Periferik konda-leykotsatoz. ECHT esa ortmagan, ba'zan hatto sekinlashgan 
bo'ladi.Spazmatik davri 2-8 hafta, bazan ortiqroq davom etadi. Tuzalish bosqichida 
hurujlar kundan-kunga kuchsizlanib va kamayib boradi va bola sog'ayib 
ketadi.Kasallik odatdagi yengil, o'rta-og'irlikda va og'ir kechadigan hollari bilan bir 
qatorda noaniq va abortiv turlari ham kuzatiladi. Bunda yo'tal juda kuchsiz, kam yoki 
onda-sonda bo'lib, spazmatik bosqichga yetmasdan to'lib qoladi.Kichik yoshdagi 
bolalarda kasallik ko'pincha pnevmoniya yoki nerv sitemasining jarohatlanishi 
(ensefalopatiya) bilan asoratlanadi. Pnevmoniya odatda mayda o'choqli bo'lib, uzoq 
davom etadi yoki huruji so'ngida nafas to'xtab qolgandan keyin to'satdan bola 
xushini yo'qotishi va unda tutqanoqsimon talvasi bo'lishi bilan namoyon bo'ladi. Ko'k 
yo'talda nerv sistemasini jarohatlanishi tufayli bo'ladigan asoratlar ko'proq bosh 
miya nervlarining parezi bilan bog'liq bo'lib, hatto karlik, soqovlik, ko'zi ojizlikgacha 
olib kelishi mumkin.Hozirda ko'k yo'talga qarshi emlash o'tkazilayotganliga tufayli 
kasallik ko'pincha yengil o'tib, o'lim juda kam kuzatilmoqda. O'lim asosan o'pka yoki 
nerv sistemasi tomonidan bo'ladigan og'ir asoratlar tufayligina bo'lishi mumkin. 
Tashxisi. Kasallikning boshlangich — kataral bosqichida va ayniqsa yengil, noaniq 
kechganida aniqlash ancha qiyin. Bunda bemorni ko'k yo'talli, yoki uzoq vaqt yo'talib 
yurgan shahslar bilan muloqotda bo'lganligi, kasallik belgilarini asta-sekin rivojlanib 
borishi, isitma va intoksikatsiya belgalari yo'qliga, tumov belgilari unchalik oshkor 
bo'lmagani holda yo'talning kundan-kunga zo'rayib hamda leykotsitoz ortib 
boriyotganligini hisobga olish kerak.Kasallik tashxisi, qo'zg'atuvchisi aniqlash, ya'ni 
bakteriolagik usul bilan uzul-kesil hal etiladi. Bu maqsadda "yo'tal plastinkasi" yoki 
pastali tampon usullaridan foydalaniladi. Flyuoressensiyalanuvchi antitelolarni 
aniqlash usulidan foydalanish barvaqt tashxis qo'yish imkoning beradi. Bularga 
qo'shimcha ravishda o'pkani rentgenologik tekshirish va kasallikni keyingi 
bosqichlarida 
serologik 
tekshiruvlar 
(komplement 
biriktirish, 
bilvosita 
gemaglyutinatsiya va agglyuginatsiya reaksiyalari) dan foydalanishi mumkin. 

---

73