Biologik tizimlar haqida tushuncha (metodlar; tiriklikning xususiyatlar)

Jins genetikasi.qon gruppasiga doir masalalar odam genetikasi masalalari.
1.(2019) Rangni ajrata olmaslik kasalligiga chalingan ayol (onasi va akasi rangni normal ajrata oladi) sog'lom erkakka turmushga chiqdi. Ushbu oila uchun mos keladigan to'g'ri fikrni aniqlang.
A) ayol kasallikni yuzaga chiqaruvchi genni faqat otasi-dan olgan
В)ayolning o'g'il farzandlaridan biri rangni normal ajra­ta oladi
C) ayolning opasi ushbu belgi bo'yicha fenotipik sog'lom bo'lishi mumkin
D) ayol qiz farzandlarining 50%i sog'lom tug'iladi
2. (2019) Odamda ko'rlikning 2 turi uchraydi. 1-turi auto­soma dominant holda 2-turi autosoma retsessiv holda av­lodga o'tadi. Ko'z qorachig'ining to'liq ko'rinmasligi jinsiy xromasomaga bog'liq retsessiv belgi hisoblanadi. Qizning otasi ko'rlikning ikkala turi bilan kasallangan gomozigo­ta, ko'zlari normal joylashgan. Onasi sog'lom ko'zlarining ko'z qorachig'i to'liq ko'rin maydi va barcha belgilari go­mozigotali. Qiz kasal. Shu qiz sog'lom, ko'z qorachig'i to'liq ko'rinmaydigan ikkinchi belgi bo'yicha geterozigotali yigitga turmushga chiqqan. Ushbu nigohdan ko'z qorachig'i to'liq ko'rinmaydigan farzandlarning tug'ilish extimolligini toping.
A) 37,5 B) 50 C) 12,5 D) 67,5
3. (2019) Odamlarda albinizm va fenilketonuriya har xil auto-somadajoylashgan retsessiv kasal lik hisoblanadi. Digete­rozigota ota-onadan tug'ilgan farzandlarning necha foizi genotipik sog'lom bo'lmaydi?
A) 11,1 % B) 44,4% C) 93,75 D) 6,25
4. (2019) Odamda interferon oqsilining hosil bo'lishi dominant autosoma geniga bog'liq. Epilepsiya (tutqanoq) kasalligi esa X xromosomaga bog'liq dominant belgi hisoblanadi. Ona di­geterozigotali, ota ikkala belgi bo'yicha kasallangan bo'lsa, ushbu oilada epilepsiya bilan tug'ilgan farzandlarning nechchi foizi interferon oqsilini sintezlay oladi?
A) 75 B) 25 C) 50 D) 56.25
5. (2019) Odamlarda jingalak soch silliq soch ustidan cha­la dominantlik qiladi, geterozigotalarda soch to'lqinsimon bo'ladi. Sepkillilik sepkilsizlik ustidan to'liq dominantlik qila­di. Gemofiliya esa X xromosomada joylashgan retsessiv gen bilan belgilanadi. Barcha genlari bo'yicha geterozigotali ayol va silliq sochli, sepkilsiz, sog'lom erkak oilasida tug'ilgan jingalak va silliq sochli farzandlarning nisbatini aniqlang.
A) 0:8 B) 0:4 C) 1:1 D) 1:2
6. (2019) Ota onasi ranglarni normal ajradatidan oilada dal­tonik o'g'il tu'gildi ushbu oilaga mos keluvchi javoblarni aniqlang.
A) qizlarning 50% kasal tug'iladi
B) o'g'il ushi kasallik genini otasidan oladi
C) oilada o'g'il farzandlarning 50% ushbu belgi bo'yicha sog'lom tu'giladi
D) ushbu oilada farzandlarning 75% i daltonik tug'iladi
7. (2019) Jinsiy X-xromosomaga birikkan retsessiv gen kasalligini aniqlang.
A) gemofiliya
B) Shershevskiy-Terner sindromi
C) Daun sindromi
D) Klayhfelter sindromi
8. (2019) Nuqtalar o'rniga mos javobni tanlang. Odamlarda qonning normal ivishini va rangni normal ajratish qobili-yatini ifoda etuvchi genlar ....
A) autosoma xromosornalarida joylashgan
B) jinsiy xromosomada joylashgan
C) biri ikkinchisi ustidan dominantlik qiladi
D) allel genlar deyiladi
9. (2019) Otasi gemofiliya bilan kasal, onasining ajdodlarida esa gemofiliya uchramagan erkak somatik hujayrasining 1 mitoz sikli S davrida h (I), H (II) allellari sonini aniqlang.
A) 1-0; II-2 B) 1-2; II-O
C) 1-1; II-l D) 1-0; II-4
10. (2019) Gemofiliya bilan kasal ko‘k ko‘zli erkak qo‘y ko'zli sog‘lom ayolga (otasi gemofilik ko‘k ko'z). uylandi. Nazariy jihatdan tug'ilishi mumkin bo'lgan qizlarning necha foizi ko'k ko'zli bo'ladi?
A) 12,5 B) 50 C) 25 D) 75
11. (2019) Odamda miopiya (A) va katarakta (B) bitta auto-somada joylashgan dominant genlar ta’sirida irsiylanadi.
Erkak miopiya va katarakta bilan kasallangan bolib, unga bu genlardan biri onasidan o'tgan. Ayol ikkala belgi bo'yicha soglom. Nazariy jihatdan krossingover 7 % bolsa, shu oil-ada faqat bir belgi bo'yicha kasal bolalarning tug'ilish eh-timolligini (1) va genotipini (2) aniqlang.
A) 1-46,5 %; 2-Ab//ab, aB //ab
B) 1-93 %; 2-aB//ab, Ab//ab
C) 1-7 %; 2-A B//ab, ab//ab
D) 1-3,5 %; 2-A B//ab, ab//ab
12. (2019) Otasi daltonizm bo'yicha sog‘, onasi esa daltonizm bilan kasal erkak somatik hujayrasining mitoz sikli metafazasida d (I), D (II) allellari sonini aniqlang.
A) 1-0; II-l B) 1-2; II-O
C) 1-1; II-O D) 1-2; II-2
13. (2019) Otasi daltonizm bilan kasal, onasining ajdodlarida esa daltonizm uchramagan erkak somatik hujayrasining mitoz sikli S davrida d (I), D (II) allellari sonini aniqlang.
A) 1-1; II1 B) 1-0; II-2C) 1-0; II-4 D) 1-2; II-O
14.(2019) Otasi daltonizm bilan kasal, onasining avlodlarida esa daltonizm uchramagan erkak somatik hujayrasining mi­toz sikli profazasida D (I), d (II) allellari sonini aniqlang.
A) 1-1; II-O B) 1—2; II-l C) 1-0; II-2 D) 1-2; II-O
15.(2019) Odamlarda birinchi qon guruhi I°I°, ikkinchi qon guruhi IAIA, IAI°; uchinchi qon guruhi IBIB, IBI°; to'rtinchi qon guruhi IAIB genotiplar bilan ifodalanadi; Geterozigota­li ikkinchi va uchinchi qon guruhli yigit va qiz turmushidan nazariy jihatdan qanday qon guruhli farzandlar tug'i­lishi mimkin?
A) faqat birinchi guruhga ega farzandlar
B) ikkinchi va uchinchi guruhga ega farzandlar C) faqat to'rtinchi guruhga ega farzandlar .
D) barcha qon guruhlariga ega farzandlar
16.(2019) Quyidagilardan urg'ochisi geterogametali organizm­larni ular mansub turkumlar bilan to'g'ri juftlab ko'rsatilgan javobni belgilang.
1) bbyo'g'li; 2) drozofila pashshasi;
3) podalariy; 4) kaltakesak;
5) maxaon;6) orangutan;
7) ondatra;
a) tangachaqanotlilar; b) yirtqish qushlar;
c) tangachalilar; d) ikkiqanotlilar;
e) primatlar;f) kemiruvchilar.
A) 1-b: 2-f; 6-e B) 3-a; 4-c; 5-a
C) 7-a; 5-d; 6-c D) 1-b; 3-a; 4-c
17.(2019) Odamlarda sepkillarning bo'lishi (P) sepkilsizlik (p) ustidan to'liq dominantlik qiladi. Qon guruhlarini yuzaga chiqaruvchi genlar autosomada joylashgan bolib, mustaq­il irsiylanadi IV qon guruhili erkak va II qon guruhili ayol (erkak va ayol digeterozigotali) oilasida nazariy jihatdan tug'ilishi niumkun bolgan farzandlardan necha foizi- ning qon plazmasida agglutinin 3 bo'lib, sepkilsiz bo'ladi?
A) 25 % B) 6,25 % C) 12,5 % D) 18,75 %
18.(2018) Odamda giperxolesterinuriya dominant belgi sifati­da autosomadagi genlar ishtirokida irsiylanadi. Gomozigotalilarda kasallik ateroskleroz va terida xavfsiz o'simtalar paydo bo'lishi bilan kechadi. Geterozigotalilarda kasallik yengil o'tib, faqatgina qonda xolesterin miqdorining yuqori
bo'lishi bilan xarakterlanadi Gipertrixoz Y xromasomada joylashgan. Giperxolesterinuriyaning yengil formasi bilan kasallangan ayol o'ziga o'xshash va gipertrixoz bilan ka­sallangan erkakka turmushga chiqdi. Ayol va erkakning genotipini toping.
A) AaXX x AAXY
B) AaXX x AaXYa
C) AAXX x AAXY9
D) AAXX x AaXY
19. (2018) Sistinuriya moddalar almashinuvining buzilishidan kelib chiqadigan autosomadagi retsessiv gen kasalligi hi­soblanadi: Odamda bu belgi gomozigota holatda bo'lsa. buyrakda tosh to'planadi, Geterozigotalilarda siydik tarki­bida sistin miqdori yuqori bo'ladi. Ota-onalardan biri sog‘, ikkinchisinikida sistin miqdori yuqori bg'lsa. sog' farzand­larning tug'ilish ehtimolligini (%) toping.
A) 50 B) 100 C) 25 D) 75
20. (2018) Ota-onasi ranglarni normal ajratadigan oilada daltonik o'g'il tug'ildi ushbu oilaga mos keluvchi javoblar­ni aniqlang.
A) qizlarning 50% kasal tug'iladi B) o‘g‘il ushi kasallik genini otasidan oladi C) oilada o‘g‘il farzandlarning 50% ushbu belgi bo'yicha sog'lom tu'giladi D) ushbu oilada farzandlarning 75% i daltonik tug'iladi
21. (2018) Odamda interferon oqsilining hosil bo'lishi domi­nant. autosoma geniga bog'liq. Epilepsiya (tutqanoq) kasal­ligi esa X xromosomaga bog'liq dominant belgi hisoblanadi.
Ona digeterozigotali, ota dominant genlarni faqat onadan olgan bo'lsa, ushbu oilada tug'ilgan interferon oqsilini sin-tezlay olmaydigan farzandlarning necha foizi epilepsiya bi­lan kasallangan bo’ladi?
A) 75 B) 25 C) 91,67 D) 56,25
22. (2018) Odamlarda jingalak soch silliq soch ustidan chala dominantlik qiladi, geterozigotalarda soch to'lqinsimon bo'ladi. Sepkillilik sepkilsizlik ustidan to'liq dominantlik qiladi. Gemofiliya esa X xromosomada joylashgan retses­siv gen bilan belgilanadi. Barcha genlari bo'yicha getero­zigotali ayol va silliq sochli, sepkilsiz, sog'lom erkak oilasi­da tug'ilgan farzandlarning necha foizi gemofiliya bo'yicha sog'lomligini aniqlang.
A) 75 B) 50 C) 56,5 D) 25
23. (2017) Odamlarda jingalak soch silliq soch ustidan chala dominantlik qiladi, geterozigotalilarda soch to'lqinsimon bo'ladi. Sepkillilik sepkilsizlik ustidan to'liq dominantlik qiladi. Gemofiliya esa X xromosomada joylashgan retses­siv belgi hisoblanadi. Barcha genlari bo'yicha geterozigo­tali ayel va silliq sochli, sepkilsiz, sog'lom erkak oilasida tug'ilgan farzandlarning necha foizi gemofiliya bo'yicha feno-ti- pik sog'lomligini aniqlang.
A) 75 B) 25 C) 50 D) 56,5
24. (2017) Odamlarda jingalak soch (A) silliq soch ustidan cha­la dominantlik qiladi. geterozigotalilarda soch to'lqinsimon bo'ladi. Sepkillilik (B) sepkilsizlik ustidan to'liq dominant­lik qiladi. Gemofiliya esa X xromosomada joylashgan ret­sessiv belgi hisoblanadi. Barcha genlari bo'yicha geterozi­gotali ayol va silliq sochli, sepkilsiz, sog'lom erkak oilasida tug'ilgan farzandlarning necha foizi A va В geni bo'yicha geterozigotali ekanligini aniqlang.
A) 50 B) 12,5 C) 75 D) 25
25. (2017) Odamda tish emali gipoplaziyasi X xromosomaga birikkan dominant gen, oltibarmoqlilik autosom dominant gen hisoblanadi. Ona olti barmoqqa ega, ota tish email gi­poplaziyasi bilan kasallangan oilada ikkala belgi bo'yicha sog'lom bola tug'ildi. Ushbu oilada ikkala belgi bo'yicha kasallangan bolaning tug'ilish ehtimolligini aniqlang.
A) 12,5% B) 50% C) 75% D) 25%
26. (2017) Odamlarda jingalak soch silliq soch ustidan chala domi­nantlik qiladi, geterozigotalilarda soch to'lqinsimon bo'ladi.
Sepkillilik sepkilsizlik ustidan to'liq dominantlik qiladi. Ge-mofiliya esa X xromosomada joylashgan retsessiv belgi hisob­lanadi. Barcha genlari bo'yicha geterozigotali ayol va silliq sochli, sepkilsiz, sog'lom erkak oilasida tug'ilgan farzandlar­ning necha foizi gemofiliya bilan kasallanganligini aniqlang.
A) 50 B) 75 C) 25 D) 56,5
27. (2016) Odamlarda rang ajratolmaslik (daltonizm) va shap-ko'rlik genlari jinsiy xromosomada joylashgan bo'lib, ret­sessiv holda irsiylanadi. Ular orasidagi chalkashuv 48 foizni tashkil etadi. Normal ko'rish qobiliyatiga ega ayol (otasi daltonik, onasi shapko'r) normal ko'radigan erkakka tur-mushga chiqsa, fenotip jihatdan sog'lom farzandlar tug'i-lish ehtimolini (%) aniqlang
A) 48 B) 52 C) 76 D) 62
28. (2016) Odamlarda rang ajratolmaslik (daltonizm) va shapko'rlik genlari jinsiy xromosomada joylashgan bo'lib, ret­sessiv holda irsiylanadi. Ular orasidagi chalkashuv 48 foizni tashkil etadi. Normal ko'rish qobiliyatiga ega ayol (otasi daltonik, onasi shapko'r) normal ko'radigan erkakka tur-mushga chiqsa. genotip jihatdan sog'lom farzandlar tug'i­lish ehtimolini (%) aniqlang
A) 24 B) 52 C) 76 D) 62
29. (2016) Odamlarda rang ajratolmaslik (daltonizm) va shapko'rlik genlari jinsiy xromosomada joylashgan bo'lib, ret­sessiv holda irsiylanadi. Ular orasidagi chalkashuv 48 foizni tashkil etadi. Normal ko’rish qobiliyatiga ega ayol (otasi daltonik. onasi shapko'r) normal ko'radigan erkakka turmushga chiqsa. faqat shapko’rlik bilan kasallangan farzand­lar tug’ilish ehtimolini (%) aniqlang
A) 48 B) 12 C) 13 D) 24
30. (2016) Odamlarda rang ajratolmaslik (daltonizm) va shap-ko'rlik genlari jinsiy xromosomada joylashgan bo'lib, ret­sessiv holda irsiylanadi. Ular orasidagi chalkashuv 48 foizni tashkil etadi. Normal ko’rish qobiliyatiga ega ayol (otasi dal­tonik. onasi shapko'r) normal ko'radigan erkakka turmush-ga chiqsa, faqat rang ajratolmaydigan farzandlar tug'ilish ehtimolini (%) aniqlang
A) 48 B) 12 C) 13 D) 24
31. (2016) Odamlarda rang ajratolmaslik (daltonizm) va shapko'rlik genlari jinsiy xromosomada joylashgan bo'lib, ret­sessiv holda irsiylanadi. Ular orasidagi chalkashuv 48 foizni tashkil etadi. Normal ko'rish qobiliyatiga ega ayol (otasi daltonik, onasi shapko'r) normal ko'radigan erkakka tur-mushga chiqsahar ikki belgi bilan kasallangan farzandlar tug'ilish ehtimolini (%) aniqlang
A) 48 B) 12 C) 13 D) 26
32. (2016) D vitamin bilan davolanmaydigan raxit kasalligi ayollarda erkaklarga nisbatan ikki barobar ko'p uchraydi. Ota kasal, ona sog' bo'lsa tug’ilgan o'g'il farzandlar sog'lom, ota sog' ona gomozigota kasal bo’lsa farzandlarning bar­chasi kasal tug’ildi. Sog’lom ota onadan tug'ilgan bolalar-ning barchasi sog'lom bo’ladi. Ushbu kasallikning irsiyla­nishi qanday genga bog’liq?
A) X xromosomaga birikkan dominant genga
B) X xromosomaga birikkan retsessiv genga
C) Autosomaga birikkan dominant genga
D) Autosomaga birikkan retsessiv genga
33. (2016) D vitamin bilan davolanmaydigan raxit kasalligi ’ ayollarda erkaklarga nisbatan ikki barobar ko'p uchraydi.
Ota kasal, ona sog' bo'lsa tug'ilgan o’g’il farzandlar sog'lom, ota sog' ona gomozigota kasal bo'lsa farzandlarning bar­chasi kasal tug'ildi. Sog'lom ota onadan tug'ilgan bolalar-ning barchasi sog'lom bo'ladi. Ushbu kasallikning irsiyla­nishi tipi bilan bir xil bo'lgan belgini aniqlang
A) qonning normal ivishi B) tug‘ma karlik
C) rangni ajrata olmaslik D) ortiqcha barmoqlik
34. (2016) Odamlarda kurak tishlarining yo'qligi ayollarda erkak­larga nisbatan ikki barobar ko'p uchraydi. Ota kasal, ona sog' bo'lsa tug'ilgan o'g'il farzandlar sog'lom, ota sog' ona gomozi­gota kasal bo'lsa farzandlarning barchasi kasal tug'ildi. Sog'lom ota onadan tug'ilgan bolalarning barchasi sog'lom bo'ladi. Ush­bu kasallikning irsiylanishi qanday genga bog’liq?
A) X xromosomaga birikkan dominant genga
B) X xromosomaga birikkan retsessiv genga
C) Autosomaga birikkan dominant genga
D) Autosomaga birikkan retsessiv genga
35. (2016) Odamlarda kurak tishlarining yo'qligi ayollarda er­kaklarga. nisbatan ikki barobar ko'p uchraydi. Ota kasal, ona sog' bo'lsa tug'ilgan o'g'il farzandlar sog'lom, ota sog' ona gomozigota kasal bo'lsa farzandlarning barchasi kasal tug'ildi. Sog'lom ota onadan tug'ilgan bolalarning barcha­si sog'lom bo'ladi. Ushbu kasallikning irsiylanishi tipi bi­lan bir xil bo'lgan belgini aniqlang
A) qonning normal ivishi B) tug'ma karlik
C) rangni ajrata olmaslik D) ortiqcha barmoqlik
36. (2016) Retinoblastoma ko'zning onkologik kasalligi bo'lib, erkaklar va ayollarda bir xil uchraydi. Kasal ota-onalar-dan kasal farzandlarning tug'ilish ehtimolligi 75%dan 100% gacha bo'ladi. Otasi gomozigota kasal, onasi sog’ bo’lgan-qiz sog'lom yigitga turmushga chiqsa, bolalarning 50%i kasal bo'ladi. Ushbu kasallikning irsiylanishi qanday gen­ga bog'liq?
A) X xromosomaga birikkan dominant genga
B) X xromosomaga birikkan retsessiv genga
C) Autosomaga birikkan dominant genga
D) Autosomaga birikkan retsessiv genga
37. (2016) Retinoblastoma ko'zning onkologik kasalligi bo'lib, erkaklar va ayollarda bir xil uchraydi. Kasal ota-onalardan kasal farzandlarning tug'ilish ehtimolligi 75%dan 100% ga­cha bo'ladi. Otasi gomozigota kasal, onasi sog' bo’lganqiz sog'lom yigitga turmushga chiqsa, bolalarning 50%i kasal bo'ladi. Ushbu kasallikning irsiylanish tipi bilan bir xil bo'lgan belgini toping
A) ortiqcha barmoqlilik
B) qonning normal ivishi
C) tug‘ma karlik
D) rangni ajrata olmaslik
38. (2016) Odamlarda ko'z’shox pardasining irsiy degeneratsi-yasi erkaklar va ayollarda bir xil uchraydi. Kasal ota-ona­lardan kasal farzandlarning tug'ilish ehtimolligi 75%dan 100% gacha bo'ladi. Otasi gomozigota kasal. onasi sog' bo'lganqiz sog'lom yigitga turmushga chiqsa. bolalarning 50%i kasal bo'ladi. Ushbu kasallikning irsiylanishi qanday genga bog'liq?
A) X xromosomaga birikkan dominant genga
B) X xromosomaga birikkan retsessiv genga
C) Autosomaga birikkan dominant genga
D) Autosomaga birikkan retsessiv genga
39. (2016) Podagra bo'g'im kasalligi bo'lib, bu kasallikda siy­dik kislotasi almashinuvi buziladi, erkaklar va ayollarda bir xil uchraydi. Kasal ota-onalardan kasal farzandlarning tug'ilish ehtimolligi 75%dan 100% gacha bo'ladi. Otasi go­mozigota kasal, onasi sog' bo'lganqiz sog'lom yigitga tur­mushga chiqsa, bolalarning 50%i kasal bo'ladi. Ushbu ka­sallikning irsiylanishi qanday genga bog'liq?
A) X xromosomaga birikkan dominant genga
B) X xromosomaga birikkan retsessiv genga
C) Autosomaga birikkan dominant genga
D) Autosomaga birikkan retsessiv genga
40.(2016) Podagra bo'g'im kasalligi bo'lib, bu kasallikda siy­dik kislotasi almashinuvi buziladi, erkaklar va ayollarda bir xil uchraydi. Kasal ota-onalardan kasal farzandlarning tug'ilish ehtimolligi 75%dan 100% gacha bo’ladi. Otasi go­mozigota kasal, onasi sog' bo'lganqiz sog’lom yigitga tur­mushga chiqsa, bolalarning 50%i kasal bo'ladi. Ushbu kasal­likning irsiylanish tipi bilan bir xil bo'lgan belgini aniqlang
A) sil kasalligiga moyillik B) gemofiliya
C) tug'ma karlik D) rangni ajrata olmaslik
41. (2016) Gallaktozemiya uglevodlar almashinuvining buzili­shi bilan kechadigan kasallik. Kasallik avlodlarda kam kuzatilib, erkak va ayollarda bir xilda uchraydi. Geterozigota ota onalardan tug‘ilgan bolalarning 25%i ushbu kasallik bi­lan kasallangan bo'ladi. Ota sog'lom ona kasal bo'lsa, far­zandlarning barchasi sog'lom bo'lishi mumkin. Ushbu ka-sallikning irsiylanishi qanday .genga bog'liq
A) X xromosomaga birikkan dominant genga
B) X xromosomaga birikkan retsessiv genga
C) Autosomaga birikkan dominant genga
D) Autosomaga birikkan retsessiv genga
42. (2016) Gallaktozemiya uglevodlar almashinuvining buzili­shi bilan kechadigan kasallik. Kasallik avlodlarda kam ku-zatilib, erkak va ayollarda bir xilda uchraydi. Geterozigota ota onalardan tug'ilgan bolalarning 25%i ushbu kasallik bi­lan kasallangan bo'ladi. Ota sog'lom ona kasal bo'lsa, far-zandlarning barchasi sog'lom bo'lishi mumkin. Ushbu ka­sallikning irsiylanishi qaysi belgi bilan bir xil?
A) albinizm B) daltonizm
C) polidaktiliya D) qonning normal ivishi
43. (2016) Tug'ma karlik erkaklar va ayollarda bir xil uchray­di. Kasallik avlodlarda kam kuzatiladi. Kasal ota onadan sog'lom farzandlar tug'ilish ehtimolligi 0%. Ota kasal ona sog'lom bo'lganda sog'lom farzandlarning tug'ilish ehtimol­ligi 50% yoki 100%. Geterozigota ota onalardan tug'iladigan farzandlarning 25%i ushbu kasallik bilan kasallangan bo'la­di. Ushbu kasallikning irsiylanishi qanday genga bog'liq?
A) X xromosomaga birikkan dominant genga
B) X xromosomaga birikkan retsessiv genga
C) Autosomaga birikkan dominant genga
D) Autosomaga birikkan retsessiv genga
44. (2016) Tug'ma karlik erkaklar va ayollarda.bir xil uchray­di. Kasallik avlodlarda kam kuzatiladi. Kasal ota onadan sog'lom farzandlar tug'ilish ehtimolligi 0%. Ota kasal ona sog'lom bo'lganda sog'lom farzandlarning tug'ilish ehtimol­ligi 50% yoki 100%. Geterozigota ota onalardan tug'iladi­gan farzandlarning 25%i ushbu kasallik bilan kasallangan bo'ladi. Ushbu kasallikning irsiylanish tipi bilan bir xil bo'lgan belgini ko'rsating
A) albinizm B) daltonizm
C) polidaktiliya D) qonning normal ivishi
45. (2016) Tug'ma karlik erkaklar va ayollarda bir xil uchray­di. Kasallik avlodlarda kam kuzatiladi. Kasal ota onadan sog'lom farzandlar tug'ilish ehtimolligi 0%. Ota kasal ona sog'lom bo'lganda sog'lom farzandlarning tug'ilish ehtimol­ligi 50% yoki 100%. Geterozigota ota onalardan tug'iladi­gan farzandlarning 25%i ushbu kasallik bilan kasallangan bo'ladi. Ushbu kasallikning irsiylanish tipi bilan bir xil bo'lgan belgini ko'rsating
A shizofreniya B) gemofiliya
C) braxidaktiliya D) qonning normal ivishi
46. (2016) Shapko'rlik odamlarda A vitamin yetishmasligi bi­lan bog'liq bo'lgan kasallik bo'lib, ayollarda erkaklarga nis­batan ikki barobar ko'p uchraydi. Kasal ayolning otasi ham kasal. Kasallik otadan o'g'ilga o'tmaydi. Geterozigotali on a va kasal ota oilasida tug'ilgan farzandlarning yarmi kasal.Ushbu kasallikning irsiylanishi qanday genga bog'liq?
A) X xromosomaga birikkan dominant genga
B) X xromosomaga birikkan retsessiv genga
C) Autosomaga birikkan dominant genga
D) Autosomaga birikkan retsessiv genga
47. (2016) Shapko'rlik odamlarda A vitamin yetishmasligi bi­lan bog'liq bo'lgan kasallik bo'lib, ayollarda erkaklarga nis­batan ikki barobar ko'p uchraydi. Kasal ayolning otasi ham kasal. Kasallik otadan o'g'liga o'tmaydi. Geterozigotali ona va kasal ota oilasida tug'ilgan farzandlarning yarmi kasal.
Ushbu kasallikning irsiylanish tipi bilan bir xil bo'lgan bel­gini ko'rsating.
A) daltonizm B) albinizm
C) polidaktiliya D) qonning normal ivishi
48. (2016) Shapko'rlik odamlarda A vitamin yetishmasligi bi­lan bog'liq bo'lgan kasallik bo'lib, ayollarda erkaklarga nis­batan ikki barobar ko'p uchraydi. Kasal ayolning otasi ham kasal. Kasallik otadan o'g'liga o'tmaydi. Geterozigotali ona va kasal ota oilasida tug'ilgan farzandlarning yarmi kasal.
Ushbu kasallikning irsiylanish tipi bilan bir xil bo'lgan bel­gini ko'rsating.
A) gemofiliya B) albinizm
C) fenilketonuriya D) qonning normal ivishi
49. (2016) Odamlarda miopatiya yurak-qon tomir tizimi bilan bog'liq kasallik bo'lib, ayollarda erkaklarga nisbatan ikki barobar ko'p uchraydi. Kasal ayolning otasi ham kasal.
Kasallik otadan o'g'liga o'tmaydi. Geterozigotali ona va kasal ota oilasida tug'ilgan farzandlarning yarmi kasal. Ush­bu kasallikning irsiylanish tipi bilan bir xil bo'lgan belgi­ni ko'rsating
A) gemofiliya B) albinizm
C) fenilketonuriya D) qonning normal ivishi .
50. (2016) Odamlarda miopatiya yurak-qon tomir tizimi bilan' bog'liq kasallik bo'lib, ayollarda erkaklarga nisbatan ikki barobar ko'p uchraydi. Kasal ayolning otasi ham kasal.
Kasallik otadan o'g'liga o'tmaydi. Geterozigotali ona va kasal ota oilasida tug'ilgan farzandlarning yarmi kasal. Ush­bu kasallikning irsiylanish tipi bilan bir xil bo'lgan belgi­ni ko'rsating
A) daltonizm B) albinizm
C) fenilketonuriya D) qonning normal ivishi
51. (2016) Odamlarda miopatiya yurak-qon tomir tizimi bilan bog'liq kasallik bo'lib. ayollarda erkaklarga nisbatan ikki barobar ko'p uchraydi. Kasal ayolning otasi ham kasal. Kasallik otadan o'g'liga o'tmaydi. Geterozigotali ona va kasal ota oilasida tug'ilgan farzandlarning yarmi kasal. Ushbu ka­sallikning irsiylanish qanday genga bog'liq?
A) X xromosomaga birikkan dominant genga
B) X xromosomaga birikkan retsessiv genga
C) Autosomaga birikkan dominant genga
D) Autosomaga birikkan retsessiv genga
52. (2015) Quyida berilgan irsiylanish qonuniyatlarining qaysi birida xatolik mavjud?
A) Urug‘lanish jarayonida urg'ochi va erkak organism gametalarining tasodifan uchrashish ehtimoli barchasi uchun bir xil bo‘ladi.
B) Sariq silliq belgiga ega bo‘lgan no'xatlarning fenotip! asosida genotipi gomozigota yoki geterozigota ekanli-gini aniqlash mumkin.
C) Bir-biriga birikkan genlar guruhining soni muayyan turdagi xromosomalarning gaploid soniga mos keladi. Ular olchada 16 ta, tog‘olchada 8 ta bo'ladi.
D) Diduragay chatishtirishda genlarning turli kombinatsi-yalari natijasida belgilarning mustaqil holda taqsimla-nishi, agarda noallel genlar har xil gomologik xromoso­malarda joylashgan bo'lsagina amalga oshadi.
63. (2015) Agar tovuqning somatik hujayrasida 78 tadan xro­mosoma bo'lsa, uning tuxum hujayralarda xromosoma ho­lati qanday bo'ladi?
A) 37+Y; 37+X
B) 39+X; 39+Y
C) 38+X; 38+X
D) 38+Y; 38+X
53.(2015) Albinizm kasalligi autosomadagi gen faoliyatida na­moyon bo‘ladi. Ushbu genning irsiylanishiga doir qonuni-yatlarni aniqlang.
1) agar belgi otada bo'lsa va onada bo'lrnasa. farzandlarda namoyon bo'lish ehtimoli 50% yoki 100%;
2) belgi ota-onada namoyon bo'lmagan holda farzandlarda namoyon bo'lishi mumkin;
3) belgining erkaklarda va ayollarda namoyon bo'lish ehtimoli bir xil;
4) agar belgi otada ham va onada ham bo'lsa, barcha farzandlarda namoyon bo'lish ehtimoli doim 100%;
5) belgining ota-onadan o'g'il va qiz farzandlariga o'tish ehtimoli bir xil;
6) agar belgi otada ham va onada ham bo'lsa, farzandlarda namoyon bo'lish ehtimoli 75% yoki 100%;
7) agar belgi otada ham va onada ham bo'lsa, sog'lom farzandlarning tug'ilish ehtimoli 0% yoki 25%
A) 1,2,5,6 B) 1,3,5,6,7 C) 2,3,4,7 D) 2,3,4,5
54.(2015) Somatik hujayrasida jinsiy xromosomalari o'zaro molog bo'lmagan organizmlarni aniqlang.
I) erkak drozofila; 2) tovuq; 3) erkak kanareyka; 4) ona asalari; 5) erkak asalari;
6) xo'roz; 7) erkak shinshilla; 8) Gereford zotli buqa; 9) erkak kolibri; 10) Kostroma zotli sigir; 11) urg'ochi iguana;12) urg'ochi opossum
A) 1,2,7,8,11 B) 3,4,6,9,10
C) 2,4,10,11,12 D) 1,3,5,6,8
55. (2015) Qushlarga mansub hayvon turida X xromosomaga birikkan retsessiv letal gen mavjud bo'lib, bu gen XaXa va XaY genotipga ega organizmlarning embrionlik davri boshi­da nobud bo'lishiga olib keladi. Normal ota-onadan tug'ili­shi mumkin bo'lgan avlodda erkak va. urg'ochi jinsning nis­batini aniqlang.
A) 50% urg‘ochi va 50% erkakyoki 75% urg'ochi va 25% erkak
B) 66,7% erkak va 33,3% urg'ochiyoki 50% urg'ochi va 50% erkak
C) 75% erkak va 25% urg'ochi yoki 50% urg'ochi va 50% erkak
D) 50% urg'ochi va 50% erkak yoki 66,7% urg'ochi va 33,3% erkak
56. (2015) Gen kasalligiga ega ayol tibbiy-genetik maslahat markaziga murojaat qildi, ayolning nasl-nasabi o'rganib chiqilib uning kasalligi haqida quyidagi xulosalar olindi:
1) kasal ota va sog'lom ona oilasida faqat qizlar kasal tug'iladi;
2) bu kasallik erkaklarga nisbatan ayollarda ko'p uchraydi;
3) kasallik deyarli barcha avlodlarda ko'p kuzatiladi;
4) gomozigota kasal ayol va sog'lom ota oilasida barcha farzandlar kasal tug'iladi.
Ayol qaysi tipdagi gen kasalligi bilan og'riganligini aniqlang.
A) jinsiy X xromosoma bilan bog'liq retsessiv gen kasalligi
B) autosomadagi dominant genga bog'liq kasallik
C) Y xromosoma bilan bog‘liq gen kasalligi
D) jinsiy X xromosoma bilan bog'liq dominant gen kasalligi
57. (2015) Sutemizuvchilarga mansub hayvon turida X xro­mosomaga birikkan retsessiv letal gen mavjud bo'lib, bu gen XaXa va XaY genotipga ega organizmlarning embrion­lik davri boshida nobud bo'lishiga olib keladi. Normal ota-onadan tug'ilishi mumkin bo'lgan erkak organizmlarning genotipini aniqlang.
A) XAYВ)XAXA , XAXn
C) XAXA , XAXa , XAY D) XAY, XaY
58. (2015) Somatik hujayrasida jinsiy xromosomalari o'zaro gomolog bo'lgan organizmlarni aniqlang.
1) erkak drozofila; 2) tovuq; 3) erkak kanareyka; 4) ona asalari; 5) erkak asalari;
6) xo'roz; erkak shinshilla; 8) Gereford zotli buqa; 9) erkak kolibri; 10) Kostroma zotli sigir; 11 urg’ochi iguana; 12) urg'ochi opossum
A) 1,2,7,8,11 B) 3,4,6,9,10
C) 2,4,10,11,12 D) 1,3,5,6,8