Biologik tizimlar haqida tushuncha (metodlar; tiriklikning xususiyatlar)

Birikkan holatda irsiylanish.
1. (2019) Drozofila melanagasterning qaysi dominat belgilari har xil gomologik xromasomalarda joylashgan?
A) kulrang tana qizil ko'zli normal qanot oq ko‘zli
B) kulrang tanauzun qanot
C) qora tana oq ko'zli. kalta qanot oq ko‘zli
D) qora tana,kalta qanot
2. (2019) Digeterazigota kulrang tana, normal qanot(otasi kal­ta qanot qora tana) urg'ochi drozofila bilan kulrang tana kalta qanot erkak drozofila pashshasi chatishtirilganda 4 xil fenotipik guruh hosil bo'ldi. Bunda 183 ta kulrang tana normal qanotli va 117ta kulrang tana kalta qanotli pash-shalar hosil bo'ldi. Hosil bo'lgan avlodning nechtasi qora tana kalta qanotli?
A) 17 B) 83 C) 25 D) 75
3. (2019) G'oza tolasining malla rangi, oq rang ustidan po­yasining uzunligi kaltaligi ustidan dominatlik qilib birik­kan holda irsiylanadi. Digeterozigota tolasi mallarang poya uzun g'oza bilan tolasi oq poyasi kalta g'oza chatishtiril­ganda 1200 ta avlodning 216 tasini genotipi ota-onasinikidan farq qilsa, kronssingoverning % ni aniqlang.
A) 18 B) 36 C) 9 D) 20
4. (2019) Agar bitta autosoma xromosomada A va В genlari yaqin joylashgan bo'lib, ular orasidagi rnasofa 6 morganidaga teng, C geni boshqa nogomologik xromosomada joylashgan.
Barcha belgilar geterozigota organizm tahliliy chatishtiril­ganda, olingan avlodda genotipi ota-onaga o'xshash orga­nizmlar necha foizni tashkil qiladi?
A) 1,5 B) 3,0 C) 23.5 D) 47
5. (2018) Daltonizm va shabko'rlikni yuzaga chiqaruvchi retses­siv genlar X xromosomada joylashgan bo'lib, birikkan hol­da irsiylanadi. Onasi shabko'rlik bilan, otasi esa daltonizm bilan kasallangan. O'zining ko'rish qobilyati normal bo'lgan ayol faqat shabko'rlik bilan kasallangan erkakka turmushga chiqdi. Agar ayolda krossingover 40% ga teng bo'lsa, bu oilada qizlarning kasal tug'ilish ehtimoligini (%) aniqlang.
Erkaklarda krossingover kuzatilmagan.
A) 35 B) 75 C) 65 D) 25
6. (2018) Birikkan (a) va mustaqil (b) holda nasldan-nasl­ga o'tadigan belgilar to'g'ri ko'rsatilgan javobni aniqlang.
1) odamda qonning normal ivishi;
2) odamda qizil va yashil ranglarni ajrata olmasligi;
3) tovuq zotlarida patining oq va qora rangning yuzaga chiqishi;
4) xoldor to'tilarning patining yashil bo'lishi.
A) a-1,2; b-3,4 B) a-1,3; b-2,4
C) a-2,3; b-1,4 D) a-3,4; b-1,2
7. (2018) Birikkan (a) va mustaqil (b) holdanasldan-naslga o'tadigan belgilar to'g'ri ko'rsatilgan javobni aniqlang.
1) bug'doy donining pushti va qizil rangda bo'lishi;
2) drozofila pashshasi tanasining kulrang rangi vaqanotining uzunligi;
3) odamda gemofiliya kasalligi va rangni ajrata olmaslik;
4) no'xat donining sariq rangi va silliq shakli
A) a-2,3; b-1,4 B) a-1,3; b-2,4
C) a-1,2; b-3,4 D) a-3,4; b-1,2
8. (2018) Birikkan (a) va mustaqil (b) holda nasldan-nasl­ga o'tadigan belgilar to'g'ri ko'rsatilgan javobni aniqlang.
1) itlarda yung rangining jigarrangda bo'lishi; 2) odam bo'yining uzunligi;
3) odamda daltonizm kasalligi;
4) drozofila meva pashshasida ko'zining oq va qizil rangda bo'lishi .
A) a-2,3; b-1,4 . B) a-1,3; b-2,4
C) a-1,2; b-3,4 D) a-3,4; b-1,2
9. (2018) Suli o'simligida poyasining baland bo'lishi va zamburug'larga chidamli bo'lishi poyasining past bo'lishi va zamburug'larga chidamsiz bo'lishi ustidan dominantlik qiladi. Bu genlar bir xromosomada birikkan holda irsiyla­nadi. Digeterozigotali genotipga ega o'simliklar retsessiv go­mozigotali suli o'simliklari bilan chatishtrilishi natijasida avlodda 2660 ta poyasi baland zamburug'ga chidamli, 260 ta poyasi past zamburug'ga chidamli, 2380 ta poyasi past zamburug'ga chidamsiz, 300 ta poyasi baland zamburug'ga chidamsiz o'simliklar olingan bo'lsa, ular orasidan genotip jihatdan ota-onaga o'xshagan o'simliklar foizini belgilang.
A) 90% B) 10% C) 8% D) 92%
10. (2018) Kaltakesakda tangachalarning tekis taqsimlanishi va tanasining kulrang bo'lishi tangachalarning notekis va tana­si yashil bo'lishiga nisbatan dominantlik qiladi. Bu belgilar faqat jinsiy X xromosomada birikkan holda irsiylanadi.Tangachalari tekis taqsimlangan yashil urg'ochi organizm digeterozigotali (dominant belgilarni faqat otasidan, yoki onasidan olgan) erkak kaltakesak bilan chatishtirilsa. nasllarning necha foizi yashil, tangachalari notekis taqsimlan­gan bo'ladi? (Krossingover foizi 8 ga teng.) A) 23 B) 46 C) 2 D) 4
11. (2018) Drozofila pashshasida tanasining kulrang bo'lishi, ensiz qanot va tukchalarning bo'lishi dominant holda ir­siylanadi. Tana rangi va qanot shaklini aniqlovchi genlar to'liq birikkan autosom genlardir. Tukchalarning mavjudligi boshqa autosomada joylashgan gen orqali aniqlanadi. Trigomozigota sariq rangli, ensiz qanotli va tukchalarsiz drozo­fila barcha belgilar bo'yicha gomozigota kulrang tanali, nor­mal qanotli, tukchalarga ega drozofila bilan chatishtirildi.
F1 duragaylarini o'zaro chatishtirishdan olingan avlodning qancha qismi kulrang tanali, ensiz qanotli, tukli bo'ladi?
A) 3/8 B) 3/16 C) 1/4 D) 1/2
12. (2017) Suli o'simligida poyasining baland bo'lishi va zamburug'larga chidamli bo'lishi poyasining past bo'lishi va zamburug'larga chidamsiz bo'lishi ustidan dominantlik qiladi. Bu genlar bir xromosomada birikkan holda irsiyla­nadi. Digeterozigota genotipiga ega o'simliklar retsessiv go­mozigotali suli o'simliklari bilan chatishtrilishi natijasida avlodda 3660 ta poyasi baland zamburug'ga. chidamli, 310 fca poyasi past zamburug'ga chidamli, 3700 ta poyasi past zambunig'ga chidamsiz, 330 ta poyasi baland zamburug'ga chidamsiz o'simliklar olingan bo'lsa, ular orasidan genotip jihatdan ota-onaga o'xshagan o'simliklar foizini belgilang
A) 8% B) 96% C) 4% D) 92%
13.(2017) Drozofila melanagasterning qaysi belgilari har xil gomologik xromasomalarda
joylashmagan?
1) qora tana qizil ko'zli
2) kulrang tana normal qanot
3) normal qanot oq ko'zli
4) qora tana kalta qanot
5) kulrang tana qizil ko'zli
6) qora tana uzun qanot
A) 1,3,5 B) 2,4,6C) 1,4,6 D) 2,3,5
14.(2017) Digeterazigota kulrang tana, normal qanot(otasi kal­ta qanot qora tana) urg'ochi drozofila bilan kulrang tana kalta qanot erkak drozofila pashshasi chatishtirilganda 4 xil fenotipik guruh hosil bo'ldi. Bunda 183 ta kulrang tana normal qanotli va 117ta kulrang tana kalta qanotli pash-shalar hosil bo'ldi. Hosil bo'lgan avlodning nechtasi qora tana kalta qanotli?
A) 17 B) 83 C) 25 D) 75
15.(2017) Barcha belgilari bo'yicha geterazigota kulrang tana­li uzun qanotli ko'zi qizil (dominat genlarini birini otasidan ikkichisini onasidan olgan) urg'ochi drozofila hosil qila-digan gametalar(krossingover 25%) A) AbXn (18,75%), AbXd(18,75%), aBX° (18,75%), aBXd(18,75%), ABXD(6,25%), ABXd(6,25%), abXD(6,25%), abXd(6,25%)
B) ABXP(18,75%), ABXd(18,75%), abX°(18,75%), abXd(18,75%), AbXD(6,25%), AbXd(6,25%), aBXD(6,25%), aBXd(6,25%)
C) AbXD(41,5%), AbXd(41,5%), aBX°(8,5%), aBXd(8,5%)
D) ABXD(41,5%), ABXd(41,5%), abXD(8,5%), abXd(8,5%)
16.(2015) Morgan va uning shogirdlari aniqlagan hodisalar qay­si javobda to'g'ri ko'rsatilgan?
1) belgilarning mustaqil irsiylanish qonuni;
2) belgilarning birikkan holda irsiylanish qonuni;
3) irsiyatning xromosoma nazariyasi;
4) jinsga bog'liq holda irsiylanish;.
5) tahliliy chatishtirish;
6) gametalar sofligi gipotezasi;
7) bir xromosomada joylashgan genlarning ajralishi mumkinligi
A) 1,3,4,5 B) 2,5,6,7 C) 2,3,4,7 D) 1,3,5,6
17. (2015) Odamlarda A va В genlari bitta autosoma xromosomasida joylashgan bo'lib, ikki xil kasallikni yuzaga chiqa­radi. Ayol ikkala kasallik bilan kasallangan bo'lib, unga bu genlardan biri onasidan, ikkinchisi otasidan o'tgan. Erkak ikki belgi bo'yicha sog'lom. Agar nazariy jihatdan krossin­gover 3% ni tashkil etsa, shu oilada ikki belgi bo'yicha kasal farzandlarning tug'ilish ehtimolini aniqlang.
A) 3% B) 97% C) 1,5% D) 48,5%
18. (2015) Organizmlardagi qaysi genlar bir-biridan mustaqil holda irsiylanishini aniqlang. 1) xo'rozlarda toj shaklini ta’minlovchi komplementar genlar;
2) drozofila pashshasi tanasining rangi va qanotining uzun-kaltaligini ta’minlovchi genlar; 3) xushbo'y no'xat changchisining shakli va gulining rangini ta’minlovchi genlar;
4) no'xat donining rangi va shaklini ta’minlovchi genlar;
5) bug'doy doni rangining irsiylanishini ta’minlovchi ikki juft polimer genlar
A) 1,4,5 B) 1,3,5 C) 2,4 D) 2,3
19. (2015) Odamlarda A va В genlari bitta autosoma xromoso-masida joylashgan bo'lib, ikki xil kasallikni yuzaga chiqa­radi. Ayol ikkala kasallik bilan kasallangan bo'lib, unga bu genlar faqat onasidan o'tgan. Erkak ikki belgi bo'yicha sog'lom. Agar nazariy jihatdan krossingover 3% ni tashkil etsa, shu oilada A geni bo'yicha kasal farzandlarning tug'i­lish ehtimolini aniqlang.
A) 97% B) 50%. C) 47% D) 48,5%
20. (2015) A va В genlar autasomada joylashgan birikkan genlar bo'lib, ular orasida chalkashuv 20%ni tashkil etsa, digeterozigotalar (dominant genlar faqat otadan yoki faqat onadan o'tgan) hosil qiladigan gametalar miqdorini (%) aniqlang.
A) 10-AB; 10-ab; 40-aB; 40-Ab
B) 40-Ab; 40-ab; 10-aB; 10-AB
C) 40-AB; 40-ab; 10-aB; 10-Ab
D) 40-aB; 40-ab; 10-AB; 10-Ab
21. (2015) Tovuqlarda patlarning erta hosil bo'lishi patlarning kech hosil bo'lishi ustidan, patlarning chipor rangi qora rang ustidan dominantlik qiladi. Bu genlar bitta autosoma xromosomada joylashgan bo'lib, krossingover 20% ni tash­kil etadi. Digeterozigota (otasi gomozigota, erta pa't hosil qilgan, chipor) xo'roz va xuddi shunday tovuq chatishtiril­sa, avlodning necha foizi erta pat hosil qiluvchi qora rangli bo'ladi? Urg'ochilarda krossingover kuzatilmaydi.
A) 40 B) 20 C) 5 D) 25