Biologik tizimlar haqida tushuncha (metodlar; tiriklikning xususiyatlar)

Gen injeneriyasi.Rivojlanish tarixi.
1. (2020) Quyidagilardan transsimbil va avtanom plasmidlar uchun umumiy bo'lmagan xususiyatlarni ko'rsating.
1) bakteriyalardagi qo'shimcha xramasomalar; 2) asosiy xramasomaga rekombinatsiya bo'la olmaydi;
3) o'rtacha 3:10 dona genlardan iborat;
4) plazmid genlari asosiy xramasoma genlari bilan birikkan holda qiz hujayraga o'tadi;
5) yopishqoq uchlar hosil qilib kesuvchi ferment geniga ega;
6) bir hujayradan ikkinchiga hujayra membiranalarining teshikchalari orqali o'ta oladi;
7) zaharli toksinlarni parchalovchi geniga ega.
A) 2,5,6 B) 1;2,6 C) 1,3,5 D) 2.4.6
2. (2019) Genetik injeneriya sohasiga oid to'g'ri ma'lumotlarni aniqlang.
1) plazmid-transpozaza fermenti kabi monomeri aminokis­lotadan tashkil topgan ferment;
2) transpozon-zaharli toksin parchalovchi ferment:
3) EcoRI-DNK molekulasini «yopishqoq» uchlar hosil qilib kesuvchi restriktaza;
4) restriktazalarferment sintez qiluvchi gen saqlovchi tuzilma:
5) ligaza-DNK bolaklarini birbiriga uchma-uch biriktiruvchi enzim.
A) 2,5 B) 1,2 C) 1,4 D) 3.5
3. (2019) To' g'ri fikrlar berilgan javobni aniqlang.
1) transmissibl plazmid asosiy xromosomadan mustaqil ravishda o‘z-o‘zini replikatsiya qiladi; 2) avtonom plazmidlar bir hujayradan ikkinchisiga hujayra qobig'i va teshiklaridan o'tadi;
3) endonukleaza zaharli toksin parchalovchi ferment sintezlovchi genetik tuzilma;
4) quyon zigotasiga o'sish gormoni geni kiritilib. transgen quyon olingan.
A) 2,3 B) 1,4 C) 2.4 D) 2.1
4.(2018) Quyida berilgan qaysi birikmalar
T-RNKtarkibida uchraydi?
1) dezoksiriboza; 2) fosfat kislotasi qoldig’i;
3) sistein; 4) riboza; 5) prolin; 6) tiamin;
7) uratsil; 8) sitozin; 9) adenin.
A) 2,4,9 B) 2,3,7 C) 1,8,9 D) 3.5.6.
5.(29018) Tarkibida dezoksiriboza saqlovchi moddalarni aniqlang.
1) RSS-101 ning guanin nukleotidi;
2) uratsil nukleotidi;
3) pBR-322 ning timininli nukleotidi;
4) bakteriofagning adeninli nukleotidi;
5) tamaki mozaykasining sitozinli nukleotidi; 6) adenozinmonofosfat;
7) transpozonning adeninli nukleotidi.
A) 3,4 B) 2,5 C) 6,7 D) 1,2
6.(2018) Quyida berilgan qaysi birikmalar T-DNK va T-RNK
tarkibida uchraydi?
1) riboza; 4 3) tiamin 5) guanin; 7) uratsil
2) sitozin; 4) timin; 6) alanin; 8) tiroksin
9) fosfat kislotasi qoldig'i.
A) 2,5,9 B) 3,6,8 C) 1,5,7 D) 2,4,9
7. (2018) Tarkibida dezoksiriboza saqlovchi moddalarni aniqlang.
1) adenozintrifosfat; 2) uratsil nukleotidi;
3) timin nukleotidi; 4) Tiplazmidaning guaninli nukleotidi; 5) adenozindifosfat;
6) tamaki mozaikasining sitozinli nukleotidi;
7) transpozonning adeninli nukleotidi.
A) 4,7 B) 2,4 C) 1,7 D) 5,6
8. (2017) Hujayra ehtiyoji uchun kerak bo'lmagan RSS-101 (a), Eco R1 (b), transpozaza (c) lar qaysi ferment ta’siri­da parchalab yuboriladi?
A) a, b-proteaza; c-nukleaza
B) a-polimeraza; b, c-nukleaza
C) a-nukleaza; b-ligaza; c-proteaza
D) a-nukleaza; b, c-proteaza
9. (2017) Transpozon (a) va plazmidlar (b) uchun xos xusu­siyatlarni ko'rsating.
1) bakteriyalardagi qo'shimcha xromosomalar; 2) regulyator genlar deb ataladi;
3) o'simliklarda ham topilgan;
4) DNK molekulalarini yopishqoq uchlar hosil qilib kesuvchi ferment geniga ega;
5) monomeri nukleotidlardan iborat polimer hisoblanadi;
6) zaharli toksinni parchalovchi ferment geniga ega
A) a-1,4,6; b-2,3,5 B) a-1,3,5; b-2,4,6
C) a-2,4,5; b-1,5,6 D) a-1,2,4; b-3,4,5
10. (2016) Hujayra asosiy xromosomasining DNK izchilligini kesa oladigan plazmidga xos xususiyatlarni aniqlang.
1) asosiy xromosomadan mustaqil ravishda o'z o'zini replikat­siya qila olmaydi;
2) transposon kabi asosiy xromosomaga rekombinatsiyalanadi;
3) plazmida genlari asosiy xromosomada o'z faoliyatini bajaradi;
4) asosiy xromosomaga birikkandan keyin o'z mustaqilligini yo'qotadi;
5) plazmida genlari asosiy xromosomada o'z faoliyatini bajara olmaydi;
6) asosiy xromosmadan mustaqil ravishda o'z o'zini replikatsiya qila oladi
A) 1,5,6 B) 2,4,5 C) 4,5,6 D) 2,3,4
12. (2016) Hujayra asosiy xromosomasining DNK izchilligini kesa oladigan plazmidga xos xususiyatlarni aniqlang.
1) asosiy xromosomaga rekombinatsiya-
lanmaydi;
2) transposon kabi asosiy xromosomaga rekombinatsiyalanadi;
3) plazmida genlari asosiy xromosomada o'z faoliyatini bajara olmaydi;
4) asosiy xromosomaga birikkandan keyin o'z mustaqilligini yo'qotadi;
5) plazmida genlari asosiy xromosomada o'z faoliyatini bajaradi;
6) bir hujayradan ikkinchisiga hujayra qobig'i va membra­nasining teshiklaridan o'ta oladi
A) 1,3,6 B) 2,3,4 C) 2,4,5 D) 4,5,6
13. (2016) Eco RI uchun mos keluvchi belgilarni aniqlang
1)gen injeneriyada foydalaniladi;
2) DNK molekulasini qaychi singari teng ikki bo'lakka bo'ladi;
3) nukleotidlar izchilligini C va G oralig'idan kesadi;
4) foydali gen bilan ulab vektor konstruksiya hosil qilish mumkin;
5) DNK molekulasini yopishqoq uchlar hosil qilib kesadi; 6 ribosomada sintezlanadi
A 1.5.6 B) 2,4,6 C) 1,3,6 D) 3,4,5
14.(2015) Qaysi organizmda profag uchrashi munkin?
1) ossilatoriya;2) o'lat qo'zg'atuvchisi;
3) vertitsill; 4) psevdomonas;
5) agrobacterium; 6) Ecoli; 7) zang zamburug'i;
8) kanа;
A) 1,4,7,8 B) 1,2,3,4
C) 3,5,6,7D) 2,4,5,6
15.(290.15) Retrotranspozon haqidagi to'g'ri fikrni aniqlang.
A) transpozonlarning kо'chib o'tishini ta’minlaydigan fer­ment
B) tarkibida purin va pirimidin asoslari saqlovchi tuzilma
C) biror ahamiyatga ega DNK bo'lagi kiritilgan plazmid
D) t-RNK matritsa vositasida o'z nusxasini sintezlovchi virussimon molekula
16. (2015) Berilgan ma’lumotlardan qaysi biri to'g'ri?
A) avtonom plasmid asosiy xromosomaga birika oladigan va asosiy xromosomadan mustaqil ravishda o'z-o'zidan replikatsiya qila olmaydigan halqasimon DNK molekulasi
B) transpozon-genetik elementlarming ko'chib o'tishini ta’minlaydigan ferment
C) tfanspozaza-genomdan o'zini qirqib genomning boshqa joyiga ko'chib o'tadigan genetik tuzilma
D) teskari transkripsiya-bir zanjirli RNK molekulasidan qo'shaloq zanjirli DNK molekulasining sintezlanishi
17. (2015) Faqat transmissibl plazmidalarga xos xususiyatlar­ni aniqlang.
1) qo'sh zanjirli DNK halqasidan iborat;
2) o'rtacha 3-10 dona genlardan iborat;
3) bir hujayradan ikkinchisiga hujayra qobig'i teshiklaridan o'ta oladi;
4) asosiy xromosomadan mustaqil ravishda o'z-o'zini repli­katsiya qila olmaydi;
5) genlari asosiy xromosomada o'z faoliyatini bajaradi;
6) hujayra bo'linganda hujayra genlari bilan birikkan holda nasldan naslga beriladi;
7) asosiy xromosomasining maxsus DNK izchilligini kesib, rekombinatsiya bo'la oladi;
8) antibiotiklarni parchalovchi ferment sintez qiladigan genlardan iborat
A) 2,4,6,8 B) 1,2,4,8 -C) 4,5,6,7 D) 3,4,5,7
18. (2015) Faqat avtonom (a) va faqat transmissibl (b) plazmi­dalarga xos xususiyatlarni aniqlang.
1) qo'sh zanjirli DNK halqasidan iborat;
2) o'rtacha 3-10 dona genlardan iborat;
3) bir hujayradan ikkinchisiga hujayra qobig'i teshiklaridan o'ta oladi;
4) asosiy xromosomadanmustaqil ravishda o'z-o'zini repli­katsiya qila olmaydi;
5) genlari asosiy xromosomada o'z faoliyatini bajaradi;
6) hujayra bo'linganda hujayra genlari bilan birikkan holda nasldan naslga beriladi;
7) asosiy xromosomalardan mustaqil ravishda o'z-o'zini ko'paytira oladi;
8) hujayra bo'linganda qiz hujayralar orasida tasodifiy ravishda taqsimlanadi
A) a-4,5,6; b-3,7,8 B) a-1,2,3; b-4,5,6,7
C) a-3,7,8; b-4,5,6 D) a-5,6,7; b-3,4,8

Teacher: Zakhriddinov Umidjon @zakhriddinov19o7