Biologik tizimlar haqida tushuncha (metodlar; tiriklikning xususiyatlar)

Komplementariya.
1. (2019) Qalampir mevasining qizil rangda bolishi R va C genlariga bog'iq. Bu genlarning birinchi juft dominant alleli qo'ng'ir, ikkinchi juft dominant alleli sariq, retsessiv allellari yashil rangni namoyon qiladi. Qanday genotipli o'simliklar chatishtirilganda olingan yashil va qo'ng'ir mevali qalam-pirlarning fenotip bo'yicha nisbati 1:1 boladi?
A) Rrcc x rrCc B) RrCc x RRCC
C) RrCC x rrcc D) RRcc x rrCC
2. (2019) Tovuqlarda toj shakli ikki juft noallel komplementar genlar ta’sirida irsiylanadi. Gomozigota gulsimon tojli (A) va gomozigota no'xatsimon tojli (B) tovuq va xo'rozlar o'zaro chatishtirilsa, yong'oqsimon tojli tovuqlar hosil bo'ladi.
Retsessiv genlar oddiy tojni yuzaga chiqaradi. ab tipdagi gametalari hayotchan bolmagan digeterozigota tovuq va xo'rozlar o'zaro chatishtirilib 108 ta jo'ja olindi. Yuqori­dagi ma’lumotlardan foydalanib, quyidagilarni aniqlang: a) avlodda olingan jo'jalarning fenotipik guruhlari nisbati; b) avlodda olingan aaBB genotipli jo'jalarning soni.
A) a-1 ta gulsimon: 1 ta no'xatsimon: 7 ta yong'oqsimon; b-12 ta B) a-7 ta no'xatsimon: 1 ta gulsimon; 1 ta yong'oqsimon; b-36 ta C) a-8 ta gulsimon; 2 ta yong'oqsimon: 2 ta no'xatsimon; b-24 ta D) a-8 ta yong'oqsimon: 2 ta gulsimon: 2 ta no'xatsimon; b-12 ta
3.(2019) Yong'oqsimon tojli (a) va gulsimon tojli (b) xo'roz genotipini aniqlang.
1) AAbb; 4) AABB 7) AABb
2) AABb; 5) AABB; 8) AABb;
3) aabb; 6) AABB 9) Aabb
A) A-6,8; b-1,9 B) A-3,6; b-1,2
C) A-2,4; b-5,7 D) A-4,8; b-6,9
4. (2019) Digomozigota no'xatsimon va gulsimon tojli tovuq­lar o'zaro chatishirilgandan olingan Fl duragaylar o'zaro chatishtirilganda olingan no'xatsimon tojli tovuqlarning ne­cha foizi tahliliy chatishtirish natijasida ajralish ro'y beradi?
A) 66,6% B) 75% C) 25% D) 33,3%
5. (2019) Komplementar irsiylanishga xos bo'lmagan belgi­larni aniqlang.
1) allel bo'lmagan genlarning o'zaro ta’siri
2) genotipik jihatdan 9ta guruh hosil bo'ladi
3) xushbo'y hidli no'xatning guli rangining irsiylanishi
4) belgini yuzaga chiqarishda bir belgiga bevosita boshqasiga bilvosita ta’sir ko'rsatadi 5) fenotipik jihatdan 5ta guruh hosil bo'ladi
A) 2,3 B) 3,4 C) 4,5 D) 1,5
6. (2019) Faqat komplementar irsiylanishga xos bo lgan bel­gilarni aniqlang.
1) makkajo'xori so'tasining uzunligini irsiylanishi
2) genotipik jihatdan 9ta guruh hosil bo'ladi
3) no'xatsimon va gulsimon tojli tovuqlardan yong'oqsimon tojli tovuqlarni olinishi
4) bug'doy doning rangini irsiylanishi
5) uzunchoq qovoqlarni chatishtirib gardishsimon qovoqlarni olinishi
6) allel bo'lmagan genlarning o'zaro ta’siri
A) 3,5 B) 2,6 C) 2,3 D) 4,6
7. (2019) Komplementar irsiylanishga xos bo'lmagan belgilar­ni aniqlang.
1) fenotipik jihatdan ajralish 9:7,9:3:3:1,13:3 nisbatda bo'ladi.
2) ota-onada yo'q belgini avlodlarda namoyon bo'lishi
3) tovuq tojlarini shaklini irsiylanishi
4) tovuq patining ranggini irsiylanishi
5) to'ti patining ranggini irsiylanishi
6) belgini rivojlanishiga bevosita emas, balki bilvosita ta’sir etuvchi genni ishtrok etishi
A) 1,2 B) 3,5 C) 4,6 D) 5,6
8. (2019) Quyidagi belgilardan qaysilari komplementar'tip­da irsiylandi?
1) qushlar, patining tuzilishi
2) xo'rozlarning tojining shakli
3) xushbo'y no'xat gulining ranggi
4) no'xat donini shakli
5) xoldor to'tilarning patining ranggi
6) tovuq patining ranggi
A) 2,3 B) 3,4 C) 5,6 D) 1,4
9. (2019) Xoldor to'tilarda pat ranngi irsiylanishi havorang yashil, sariq va oq ranglarda kechadi. Sariq va havorang patli to'tilar avlodida yashil to'tilar olindi. Qanday genotipli organizmlar o'zaro chatishtirilganda hosil bo'lgan avlod va sariq 75% rangda havorang va oq patli 25% ni tashkil etadi?
1) Aabb 2) AaBb 3) aaBb 4) aabb
5) aaBB 6) Aabb
A) 2,3 B) 2,4 C) 1,2 D) 1,3
10. (2019) Xushbo'y hidli no'xatlarning gulining ranggi komple­mentar tip irsiylanadigan. Digeterozigota qizil gulli no'xat o'zaro chatishtirilganda nechta genotiptik sinf(a) va feno­tipik (b) hosil bo'ladi.
A) a-9 b-2 B) a-9 b-4 C) a-16 b-9 D) a-9 b-16
11. (2018) Arpa o'simligida xlorofili pigmentini sintezlashda ik­kita ferment qatnashadi. Ularning bo'lmasligi pigment sintezining buzilishiga olib boradi. Har bir fermentning sintezi har xil autosomalarda joylashgan dominant (A va B) gen­lar bilan ifodalanadi.
Birinchi ferment sinteziga javobgar genning bo'lmasligi o'simliklarning oq rangda, ikkinchi fer­ment sinteziga javobgar genning bo'lmasligi o'simliklarning sariq rangda bo'lishiga olib keladi. Ushbu genlarning birgalikda bo'lmasligi o'simlikning oq rangini birgalikda bo'li­shi yashil rangini ta’minlaydi. Agar digeterozigotali arpalar o'zaro chatishtirilsa, avlodda olingan duragaylarning necha foizi faqat yashil rangli bo'ladi?
A) 6,25 B) 12,5 C) 25 D) 56,25
12.(2017) Gulsimon tojli (a) va oddiy tojli (b) xo'roz genoti­pini aniqlang.
1) AAbb 2) AABb 3) aabb 4) AABB 5) aaBB 6) AaBB 7) aaBb 8) AaBb 9) Aabb
A) a-1,9; b-3 B) a-3; b-4,6
C) a-2,8; b-1,9 D) a-5,7; b-3
13. (2017) Komplementar irsiylanishga xos bo'lgan belgilar­ni aniqlang.
1) fenotipik jihatdan ajralish 9:7,9:3:3:1,13:3 nisbatda bo‘ladi.
2) ota-onada yo'q belgini avlodlarda namoyon bo'lishi
3) tovuq tojlarini shaklini irsiylanishi
4) tovuq patining rangini irsiylanishi
5) to‘ti patining rangini irsiylanishi
6) belgini rivojlanishiga bevosita emas balki bilvosita ta’sir etuvchi genni ishtrok etishi
A) 1,2 B) 3,5 C) 4,6 D) 5,6
14. (2017) Komplementar va polimer irsiylanishga xos bo'lgan umumiy belgilarni aniqlang.
1) makkajo'xori so'tasining uzunligini irsiylanishi
2) genotipik jihatdan 9ta guruh hosil bo'ladi
3) no'xatsimon va gulsimon tojli tovuqlardan yong'oqsimon tojli tovuqlarni olinishi
4) bug'doy doning rangini irsiylanishi
5) uzunchoq qovoqlarni chatishtirib gardishsimon qovoqlarni olinishi
6) allel bo'lmagan genlarning o'zaro ta’siri
A) 1,4 B) 3,4 C) 2,6 D) 3,5
15. (2017) Quyidagi belgilardan qaysilari komplementar tip­da irsiylandi?
1) qushlar patining tuzilishi
2) xo'rozlarning tojining shakli
3) xushbo'y no'xat gulining ranggi
4) no'xat donini shakli
5) xoldor to'tilarning patining ranggi
6) tovuq patining ranggi
A) 2,3 B) 3.4 C) 5,6 D) 1.4
16. (2017) Quyidagilarning belgilarni qaysilari komplementar tipda irsiylanadi?
1) no'xat poyasining uzunligi
2) tovuqiarning tojining shakli
3) xushbo'y no'xat gulining rangi
4) qushlar patining tuzilishi
5) xoldor to'tilarning patining rangi
6) xo'roz va tovuqlarda patining ranggi
A) 2,5 B) 1,3 C) 1,4 D) 2.6
17. (2017) Quyidagi belgilardan qaysilari komplementar tip­da irsiylanmaydi?
1) qushlar patining tuzilishi
2) xo'rozlarning tojining shakli
3) xushbo'y no'xat gulining ranggi
4) no'xat donini shakli
5) xoldor to'tilarning patining ranggi
6) tovuq patining ranggi
A) 2,3 B) 3,4 C) 2,5 D) 1.4
18. (2017) Quyidagi belgilardan qaysilari bir juft allel gen(a) va ikki juft noallel gen(b) ta’sirida yuzaga chiqadi?
1) odam sochining jingalakligi
2) yong'oqsimon tojli tovuq
3) drozofila ko'zining rangi
4) oq rangli bug'doy doni
5) g'o'za tolasining rangi
6) itlarda yungining ranggi
A) a-1,3,5 b-2,4.6 B) a-2,4,6 b-1.3.5
C) a-1,4,5 b-2,3,6 D) a-2,3,6 b-1,4.5
19. (2015) Xoldor to'tilarning pat rangi komplementar irsiylanishda oq, sariq, havorang va yashil ranglarda bo'ladi.
Urg'ochi va erkak to'tilar o'zaro chatishtirilganda avlodda barcha rangdagi to'tilar olindi. amino havorang to'tilarning sariq rangdagi to'tilarga bo'lgan nisbati 3:1 ga teng. Ota-ona formalarning fenotipini aniqlang.
A) yashil va havorang B) barchasi yashil
C) yashil va oq D) yashil va sariq