«Биохилма-хилликни сақлаш ва ривожлантириш» Республика илмий-амалий анжумани

«Биохилма-хилликни сақлаш ва ривожлантириш» Республика онлайн илмий-амалий анжумани
Гулистон 2020 й. 17-18 апрель
426 
faqatgina o’sish jarayonlarga ijobiy ta’siri aniqlangan, boshqa vazifalari yetarli 
darajada o’rganilmagan. Mikroelementlarning normadan ko’p bo’lishi o’simliklarga 
zaharli ta’sir ham qiladi.
 
Mikroelementlardan mis, temir, marganes, molibden va rux hujayra 
organoidlari bilan bog’langan bo’lib, mitoxondriyalar, xloroplastlar hamda ko’pchilik 
fermentlar tarkibiga kiradi. Bu elementlar asosiy metabolitik jarayonlar: nafas olish, 
fotosintez, azot o’zlashtirilishi va boshqa jarayonlarda qatnashadi. Ayrim 
mikroelementlarning bajaradigan vazifasi haqida ma’lumotlar to’plangan (alyuminiy, 
mis, kobalt, molibden, marganes, rux). Ular o’simliklarning sovuqqa va 
qurg’oqchilikka bardosh berishini ta’minlovchi himoya mexanizmlarini amalga 
oshiradi. Agar zarur bo’lgan biror mikroelementning qabul qilinishi yetarlicha 
bo’lmasa, o’simliklarni o’sishi normadan chetga chiqadi yoki keyingi rivojlanish 
bosqichlari 
va 
metabolitik 
stikllari 
izdan 
chiqadi. 
Mikroelementlar 
etishmovchiligining asosiy belgisi xloroz hisoblanadi. 
Ba’zi hollarda tuproqda mikroelementlar yetishmaydi yoki kerakligidan ortib 
qoladi. Oqibatda ekologik muvozanat buziladi, o’simliklar kasallanadi, hosil 
kamayib, sifati yomonlashadi. Shuning uchun hozir O’zbekistondagi sug’oriladigan 
yerlar tuprog’i har xil foydali mikroelementlar bilan qanchalik ta’minlanganligini 
aniqlash vaqti yetdi. Hozirgi vaqtda dehqonchilikda va shu jumladan paxtachilikda 
mis, rux, bor, marganes, molibden, yod, kobalt va boshqa mikroelementlarni ishlatish 
mumkin. G’o’za ko’p mikroelementlarni o’zlashtirib, tuproqdan olib chiqib ketadigan 
o’simlikdir. 
Boshqa 
o’g’itlar 
bilan 
yoki 
organik 
o’g’itlar 
hisobiga 
mikroelementlarning tuproqdan chiqib ketgan miqdori qoplanmaydi. Shu tufayli 
ayrim viloyatlar va rayonlar tuproqlarida mikroelementlar tanqisligi kuzatilmoqda.