«Биохилма-хилликни сақлаш ва ривожлантириш» Республика илмий-амалий анжумани

«Биохилма-хилликни сақлаш ва ривожлантириш» Республика онлайн илмий-амалий анжумани
Гулистон 2020 й. 17-18 апрель
25 
мўтадиллигини таъминлаб, хилма-хил моллюскаларнинг тарқалиши учун 
имкон яратган.
1-расм. Чилустун тоғлари қуруқлик моллюскаларининг экологик гуруҳлар бўйича улуши 
Тоғнинг яшил ўсимликларга бой қисмидаги биотопларда 
L.mesoleuca
ва 
C.lubrica 
доминант турлар ҳисобласа, сон жиҳатдан кам тарқалган турлар 
сифатида эса 
Z.nitidus, D.laeve 
ва
 D.sturanyi 
ларни кўрсатиш мумкин. 
Тоғнинг нисбатан ўсимликлар қоплами сийрак ва қуруқ жойларидаги 
биотопларда
X.candacharica 
ва 
C.lubricella 
турлари доминант бўлиб, 
T.martensiana 
ва 
T.leptogyra 
каби турлар жуда кам тарқалган. 
Чилустун 
тоғларида 
тарқалган 
барча 
қуруқлик 
қориноёқли 
моллюскаларнинг сон жиҳатдан улушларини қуйидаги диаграммада таққослаш 
мумкин (2-расм). 
2-расм. Чилустун тоғларида тарқалган қуруқлик қориноёқли моллюскаларнинг сон жиҳатдан 
улушлари диаграммаси 
Хулоса қилиб шуни айтиш мумкинки, Фарғона водийси Чилустун 
тоғларида тарқалган қуруқлик моллюскалари биохилма-хил бўлиб, 14 тур, 8 
авлод ва 7 оиладан таркиб топганлиги аниқланди. Намлик омили бўйича 
моллюскалар 3 экологик гуруҳга: мезофил (6 тур), мезоксерофил (7 тур), 
ксерофил (1 тур) ажратилди. Турлар тарқалишида сон жиҳатдан фарқ қилиб, 
L.mesoleuca, C.lubricella, X.candacharica, C.lubrica 
лар қолган турларга 
нисбатан доминант эканлиги кузатилди. 
Яқин йиллардан буён Чилустун тоғларида чорва ҳайвонларнинг қўп ва 
тартибсиз боқилиши, мавсумий дам олувчи инсонларнинг кўплаб ташрифлари 
ва улар томонидан қолдирилган маиший чиқиндилар сабабли, моллюскалар 
популяцияларига зарар етиш ҳавфи кучаймоқда.

---