Bino va inshootlar qurilishi

QO„LLANILADIGAN MONTAJ MEXANIZMLARI 
Montaj qilish texnologiyasini amalga oshirish uchun texnik vositalar sifatida minorali kranlar, 
o‗ziyurar strelali va chorpoyali kranlar tavsiya qilinadi. Binoning eni 18m gacha bo‗lganda minorali va 
strelali kranlarni binoning bir tomoni bo‗ylab, agar eni katta bo‗lsa binoni ikki tomonidan yoki ichiga 
o‗rnatiladi. 
YUk ko‗tarish qobiliyati 5...25t gacha bo‗lgan minorali kranlar ko‗p qavatli sanoat binolarini 
konstruksiyalarini montaj qilishda keng qo‗llaniladi. Qo‗llanilayotgan strelali kranlar gusenitsali va 
pnevmog‗ildirakli yurish qismiga ega bo‗lib, 16t dan 100t gacha yuk ko‗tarish qobiliyatiga ega va 
oddiy strela yoki minorali-strela jihozlariga ega. 
Kranlardan (minorali va strelali) foydalanishning aralash varianti pastki qavatlarda 
o‗rnatiladigan ustunlar og‗irligi 8...10t bo‗lsa, qolgan element konstruksiyalarining og‗irligi 5t dan 

---

oshmasa qo‗llaniladi. Bu holatda yuk ko‗tarish qobiliyati 16...25t gacha bo‗lgan strelali kranlar pastki 
qavatlardagi ustunlarni, boshqa qolgan barcha elementlar yuk ko‗taruvchanligi 5t lik minorali kran
bilan montaj qilinadi.
Gorizontal sxemada kranlar bino tashqarisida bir tomondan yoki ikki tomondan qilib 
o‗rnatiladi, vertikal sxemada kran odatda binoning o‗rta oralig‗iga joylashtirilib va konstruksiyalar 
binoning butun balandligi bo‗yicha yacheykalar bilan montaj qilinadi. 

---

Amalda montaj kranlarini joylashtirishni quyidagi sxemalari keng qo‗llanilayapti: kran 
binoning bir tomonida – kengligi 24 m gacha bo‗lgan 2...3 oraliqli bino; 2 kran binoning ikki tarafidan 
– 4, 6 va 8 oraliqli bino; kran binoning o‗rta oralig‗ida – 3, 5 va 7 oraliqli bino 

---

Agar binoda ko‗p sonli og‗ir va katta gabaritli texnologik uskunalarni montaji ko‗zda tutilgan 
bo‗lsa va montaj aralash usulda chorpoyali kran qo‗llanilib olib boriladi. CHorpoyali kranlar bilan 
balandligi to‗rt qavatgacha bo‗lgan, ayniqsa kengligi ancha katta bo‗lgan binolarni montaj qilish 
maqsadga muvofiqdir. Yig‗ma konstruksiyalarni massasiga qarab oralig‗i 44m gacha, yuk 
ko‗taruvchanligi 30t gacha bo‗lgan chorpoyali kranlar qo‗llaniladi. 
Ris. 9.26. Montaj zdaniy iz ob‘emnыx elementov s pomoщyu kozlovogo krana: 1 — 
blokovoz; 2 — kozlovoy kran; 3 — traversa; 4 — podkranovыy put
Montajning asosiy talabi – binoning har bir montaj qilingan qismini va uning alohida 
elementlarini montajning har bir bosqichida o‗zgarmasligi, turg‗unligi va mustahkamligini ta‘minlash 
bo‗lib, shuning uchun konstruksiyalarni o‗rnatish tartibi muhim omil bo‗ladi. Buning uchun montaj 
boshlanishida birinchi bikir yacheyka hosil qilinib, keyin unga binoning navbatdagi qismlari 
birlashtiriladi. 
Montaj 
ishlarini 
kompleks 
brigadalar 
bajaradi, 
ularni 
tarkibiga 
montajchilar, 
elektrpayvandchilar, betonchilar, chilangarlar (slesar) va boshqa mutaxassis ishchilari va turli 
yordamchi ishchilar kiradi.