Bilim Ta’l Ta’l “oliy m sohasi: lim sohas lim yo’na oliy V t y matem

Moliyaviy aktivlar
ning xarakterli tomoni shunda namoyon bo’ladi-ki, 
ularning ko’p qismi moliyaviy majburiyatlarga teskari ta’sir etadi. Moliyaviy 
majburiyat bir tashkilot ikkinchi tashkilotga moliyaviy resurslarini taqdim etganda 
sodir bo’ladi. Bu holatda kreditor mablag’lari uning moliyaviy aktivi hisoblanadi, 

---

61
chunki qarzdor tashkilot uning mablag’laridan foydalanganligi uchun to’lov 
to’laydi. Qarzdor tashkilot uchun olingan moliyaviy mablag’lar majburiyatdir. 
Monetar oltin
– bu mamlakatning pul-kredit siyosatini amalga oshiruvchi 
boshqaruv tashkilotlarida moliyaviy aktiv sifatida saqlanadigan oltin hisoblanadi. 
Qolgan barcha korxonalar, tashkilotlar va jismoniy shaxslar qo’llaridagi oltin va 
oltin buyumlari milliy hisoblar tizimida tovar yoki aylanma mablag’lar zaxirasi 
sifatida aks etadi. 
Naqd pullar
moliyaviy aktiv sifatida o’zining tarkibiga muomalada mavjud 
bo’lgan shu mamlakatning yoki boshqa mamlakatning barcha pul birliklarini oladi. 
Shu bilan birga mamlakatdagi muomalada bo’lmagan yubiley va kollektsiya 
tariqasida saqlanayotgan tangalar moliyaviy aktivning naqd pullar tarkibiga 
kirmaydi. 
Depozitlar ham naqd pul singari to’lov vositasi sifatida ishlatilishi mumkin. 
Shu bois ular M2-pul agregati orqali keng ma’nodagi pul massasi tarkibiga kiradi. 
Depozitlarni hisob raqamlaridan jamg’armada mavjud mablag’ doirasida naqd pul 
shaklida olib, ishlab chiqarishda ishlatish ham mumkin yoki hisob cheklari orqali 
foydalanish mumkin. 
Qimmatli qog’ozlar
(aktsiyalardan tashqari) qoidaga asosan moliya 
bozorlarida sotiladi va sotib olinadi hamda egalik qiluvchiga ma’lum pul 
daromadlari olish huquqini beradi. Bunday aktivlar guruhiga zayomlar, veksellar 
va qarz majburiyatlari (dolgovie ob’ezatelstva) kabilar kiradi. 
Aktsiyalar
va ishtirok etuvchi boshqa ko’rinishdagi qimmatli qog’ozlar 
egalik qiluvchining devidend olish huquqini tasdiqlovchi hujjat va yozuvlar 
sifatida kapitalda aksini topadi. Shuningdek korporativ korxonaning tugatilishi 
munosabati bilan barcha qarzlarini uzgandan keyingi qoladigan ma’lum qism 
mablag’lari ham shu jumladandir.