bilet bakteriyalar va ko‘k-yashil suv o‘tlarning tuzilishi, ahamiyati va xilmaxilligi haqida ma’lumot bering. Postembrional rivojlanish xillarini va assidiya metamorfozini tushuntiring. Katta yoshdagi odam organizmi tomirlarida litr qon

(Membranasiz) Sitoskelet
. Eukariot hujayralarga 
xos bo‘lgan xususiyatlardan biri, ularning sitoplazmasida mikronaychalar va oqsil tolalaridan iborat
bo‘lgan tayanch skelet tuzilmalarning mavjudligidir. Sitoskeletning elementlari yadro qobig‘i va tashqi 
sitoplazmatik membrana bilan zich birikkan bo‘lib, sitoplazmada murakkab bog‘lamlarni hosil qiladi.
Sitoplazmaning tayanch elementlari hujayraning shaklini aniqlaydi, hujayra ichki tizimlarining harakatini 
va butun hujayraning joyini o‘zgarishini ta’minlaydi.
Yadro qo‘sh membranali
qobiq bilan o‘ralgan. Tashqi, 
sitoplazma bilan tutashgan yadro membranasida ribosomalar joylashgan. Ichki tomondan yadro
membranasi silliq bo‘ladi. Yadro qobig‘i hujayra membrana tizimining bir qismi hisoblanadi. Tashqi
yadro membranasining o‘simtalari endoplazmatik to‘r kanallari bilan qo‘shilib, bir-biriga ulanib ketgan. 
2-savolga javob
: 
Jadvalni moslab to`ldirish: 
1-D,2-G,3-E,4-B, 5-C, 6-A , 7-J, 8-F, 9-V, 10-H 
19-BILET 
1. Tuban va yuksak o‘simliklar tuzilishi, xilma xilligi, tabiat va inson hayotidagi ahamiyatini aytib 
bering. 
2. Plastik almashinuv: DNK va RNK sintezi qanday amalga oshadi? 
3. Plazmoliz va deplazmoliz hodisasini qizil piyoz po‘st hujayrasida o‘rganing. Xulosangizni izohlang. 
1-savolga javob
: 
Hozirgi vaqtda o‘simliklar quyidagi ikki: tuban va yuksak o‘simliklar guruhlariga bo‘lib o‘rganiladi. 
1. tuban o‘simliklarorganik olamning dastlabki bosqichlarida kelib chiqqan. Ular suvli muhitda yoki sernam 
joylarda yashashga moslashgan. Evolutsiya jarayonida uncha rivojlanmagan va hozirgi davrgacha ba’zi 
birlari sodda tuzilishini saqlab qolgan. Tuban o‘simliklar bir hujayrali, koloniya hosil qiluvchi va ko‘p
hujayrali organizmlar hisoblanib, tanasi to‘qima va organlarga ajralmagan. Shuning uchun ularning tanasi 
qattana yoki tallomdeb ataladi. Bir hujayrali o‘simliklarda tirik organizm uchun xos bo‘lgan barcha 
tiriklik xususiyatlari bitta hujayrada amalga oshadi. Koloniyali holda yashov chi o‘simliklar bir va ko‘p 
hujayralilar orasida turuvchi organismlar hisob lanadi. Bunday organizmlar ayrim hujayralar to‘dasidan
iborat bo‘lib, mustaqillikni saqlab qolgan holda hayotiy tomondan bir-birlari bilan bog‘lanishda bo‘lishi 
kuzatiladi. Ko‘p hujayrali tuban o‘simliklarda esa hujayralar o‘rtasidagi hayotiy vazifalar o‘zaro
taqsimlangan bo‘ladi. Tuban o‘simliklarga misollar keltiring.2. Yuksak o‘simliklarevolutsion jihatdan ancha 

---

yosh hisoblanadi. Ko‘pchilik yuksak o‘simliklarda poya, barg va ildiz kabi vegetativ organlar rivojlangan,
shuningdek, to‘qimalarga ajralishi ham kuzatiladi. Ular poyabargli o‘simliklardeb ataladi. Ko‘p hujayrali 
o‘simliklarning tana si turli hayotiy vazifalarni bajaruvchi bir necha xildagi hujayralardan tashkil
topgan. Hujayralari bir-biridan shakl va tuzilishi jihatdan farq qiladi. Hujayralarning takomillashishi va
ixtisoslashishi tufayli ularda barcha hayotiy jarayonlar ya’ni, oziqlanish, nafas olish, o‘sish, ko‘payish va 
boshqalar sodir bo‘ladi.