Beynin I i m I i -js

kaos kuramından m edet ummuşlar ve beynin sahip olduğu bu kar­
maşıklık karşısında, bir sonraki adımını belirlemenin pratikte bir
yolu olm adığını savunmuşlardır. Bu görüş kesinlikle doğru olsa da,
özgür irade sorununa anlamlı bir yaklaşım getirmemektedir çün­
kü kaos kuramınca ele alınan sistemler yine belirlenimcidir; yani
atılan bir adım , kaçınılm az olarak İkincisine yol açacaktır. Kaotik
sistemlerin nereye gittiğini öngörmek çok zordur ama sistemin al­
dığı her durum, bir öncekine nedensel olarak bağlıdır. Öngörüle­
mez bir sistem le özgür bir sistem arasındaki ayrımı vurgulamak
da önem lidir bu noktada. Pinpon toplarından oluşan bir pıramı-
>
7
[

---

I N C O G N I T O
d in ç ö k m e s i d u ru m u n d a , sistem in karm aşık lığı top ların izley eceğ i
y o lla rı ve k o n u m la rın ı ö n g ö rm ey i o la n a k sız kılar am a yin e de her
to p h a rek etle ilgili b elirlen im ci kurallara uym aktadır. N e r e y e g it ­
tik lerin i b ilem iy o r o lm a m ız , bu top lar to p la m ın ın “ö z g ü r ” o ld u ğ u
a n la m ın a gelm ez.
Ö y ley se özgü r iradeyle ilgili bütün u m u tlarım ız ve sezg ilerim ize
rağm en , varlığını k esin biçim de ortaya k o yacak bir savd an şu anda
y o k su n o ld u ğ u m u z gerçeğini kabul etm em iz gerekir.
* 
îî
- 
*
Ö zgü r irade soru n u , iş suçluluk m eselesine gelin ce bir hayli ö n em
taşır. Bir su çlu , yeni işlediği bir suçtan d olayı yargı ö n ü n e ç ık tığ ın ­
d a, huk u k sistem i, o n u n bu suçtan ne ö lçü d e 
sorum lu
old u ğ u n u
bilm ek ister. Suçun sorum luluğunun tem elde o n u n ü zerinde olu p