Berdaq atinda

1-tapsırma. Tómendegi berilgen sózlerdi mánilik jaqınlıǵına qaray, sinonimlik qatar jasap kóshirip jazıń.

Gúrriń, miyrimsiz, áńgime, rehimsiz, gáp, birigiw, ar, awırıw, namıs, nawqas, úyreniw, aqıllı, hújdan, dana, kónligiw, biymaza, bóten, shataq, basqa, hámme, batır, quwatlı, barlıq, kúshli, bárshesi, qarıwlı, jámi, orın, waqıt, mákan, jay, mezgil, hayal, dárriw, shaqqan, qatın, tez, kórisiw, jıldam, zayıp, sálemlesiw, izzet, húrmet, jarlı, sıylasıq, forma, miynet, túr, eńbek, kelbet, sawatlı, erjetiw, bilimli, úlkeyiw, eseyiw, oqımıslı.

Úlgi: láwze-áydik-taynapır, ...


2-tapsırma. Naqıllardan antonim sózlerdi tawıp astın sızıń. Antonim sózlerdiń qanday sóz shaqapları arqalı bildirilgenin hám naqıllardıń mánilerin aytıń.
1. Aǵash kesseń uzın kes, temir kesseń qısqa kes. 2. Jaqsınıń jatı bolmas, jamannıń uyatı bolmas. 3. Batır jigit bir ret óledi, qorqaq mıń ret óledi. 4. Beresige besew kóp, alasıǵa altaw az. 5. Óli bolsań bir shuqır, tiri bolsań bir tóbe. 6. Keńge-keń dúnya, tarǵa-tar dúnya. 7. Dushpan kúldirip, dos jalatıp aytadı. 8. Dushpannıń sırtında bolǵansha, ishinde bol. 9. Oń qolım, sol qolım - bári de óz qolım. 10. Ashıw - dushpan, aqıl - dos, aqılıńa aqıl qos. 11. Orınlı jerde túye shógedi, orınsız sóylegendi hárkim sógedi. 12. Qanaat qarın toydıradı, biyqanaat at soydıradı. 13. Aldıńǵı arba qaydan júrse, sońǵı arba da sonnan júredi. 14. Tanıǵan jerde boy sıylı, tanımaǵan jerde ton sıylı. (Q.n.m.).


Qadaǵalaw ushın sorawlar

1. 
   Omonimler degenimiz ne?
   
2. 
   Omonimler qanday jollar arqalı jasaladı?
   
3. 
   Sinonimlerdiń payda bolıw usılları?
   
4. 
   Leksikalıq hám grammatikalıq sinonimlerdi kórsetiń
   
5. 
   Antonimler qaysı sóz shaqaplarında bar?
   

Ádebiyatlar

1. 
   Бердимуратов Е. Ҳәзирги қарақалпақ тили. Лексикология. Нөкис, 1994
   
2. 
   Насыров Д., Бекбергенов А. Русша-қарақалпақша лингвистикалық терминлер сөзлиги. Нөкис, 1992.
   
3. 
   Da’wletov A. Til bilimi tiykarlari’. No’kis, 2013.