Berdaq atinda

Tapsırma. Gáptiń tiykarǵı belgilerin anıqlań.

Báhár men kútken saǵınıshlı báhár keldi. (G.T.) Toǵaydıń ishi jım-jırt. (SH.S.) Miynetsiz dúnya - haram. Eldi miynetke úyret. Birewdiń miynetine iyek artsań, bul dúnyadan baxıt taba almaysań. (K.M.) onıń eki qıylı ertegi bar. Birewi óziniki, bul ertekti ózinen basqa heshkim bilmeydi. Ekinshisin oǵan atası aytıp bergen edi. (SH.A.)

Tapsırma. Jay gáplerdiń mazmunı boyınsha túrlerin ajıratıń. Gáplerdiń grammatikalıq hám intonaciyalıq ózgesheliklerin túsindirip beriń.

Kelgenine bir-eki kún bolıp qalǵan bolsa da, Asan Qasım menen ashılısıp sóylesken joq edi. Asan onıń menen sóyleskisi keldi. -Keshe bizlerdi qattı qorqıtıp jiberdiń ǵoy, aǵa, - dedi Asan. Birden es-túsińdi bilmey qaldıń. -Geyde sonday boladı.

- Anaw esnazarov degen jigit kimińiz edi Aǵaynińiz be
- YAq, dostım edi. Oǵan ne boldı
- Heshnárse mázi aytıp otırman dá. (K.M.)
- Attı kóter, attı! - dep Mómin orazquldı nuqıp jiberdi.
- SHesh!-dep buyırdı Mómin. SHesh deymen men saǵan! (SH.A.)


Qadaǵalaw ushın sorawlar

1. 
   Jay gáp mánisine qaray neshe túrge bólinedi?
   
2. 
   Bas aǵzalar hám ekinshi dárejeli aǵzalardıń qatnasında qanday gáp dúziledi?
   
3. 
   Jay hám qospa gápke mısal keltiriń.
   

Ádebiyatlar

1. 
   Баскаков Н.А. Словосочетания в каракалпакском языке. // «Исследования по сравнителной грамматике тюркских языков», III. Синтаксис. М., 1961.
   
2. 
   Коллектив Ҳәзирги қарақалпақ әдебий тилиниң грамматикасы. Н. 1994.
   
3. 
   Da’wletov A., Da’wletov M., Qudaybergenov M. Ha’zirgi qaraqalpaq a’debiy tili. Sintaksis. No’kis, 2009.
   
4. 
   Умаров А. Сопоставительная грамматика руского и каракалпакского языков. Нукус, 1992.
   
5. 
   Kollektiv. Házirgi qaraqalpaq tili. Sintaksis. Nókis, 1996.