Bbk 3. (2) A 91 Atanyýazow S

saltyk
diýen ady ikä bölüp, onuň 
sal
bölegini gunlaryň sal 
taýpasynyň adyna syrykdyrmakçy (
Salak
diýen makala serediň). 
Adyň –
tyk
bölegi biri-biri bilen sepleşip giden 
–t 
we –
yk
diýen köplük 
goşulmalaryndan ybarat bolsa gerek.
SALYR, SALAR, SALARGAZAN
Türkmenleriň içinde häzire çenli özbaşdak taýpalygyny saklap 
gelýän iňňän gadymy oguz-türkmen taýpasynyň biri salyrdyr. Mahmyt 
Kaşgary ony 24 türkmen taýpasynyň içinde 5-nji orunda goýýar. Ort 
asyr alymlarynyň galanalary (Reşideddin, Ýazyjy-ogly, Salar Baba we 
Abylgazy) bu taýpany 17-nji orna geçirip, ony Oguz hanyň Daghan 
oglunyň birinji çagasyndan ýaýran il hasap edýär. Adyň manysy barada 
bu alymlaryň pikiri şeýle: Reşideddin: “Nirä barsa, gylyç we çalagy 
(naýzasy) iş görür”; ýazyjy-ogly: “Sal, ur, ýagny kanda bolsaň, gylyç 
bilen çomagyň rowan bolsun”; Salar Baba: “Her kişi ýetse, gylyç we 
çalak urgaý”; Abylgazy: “Gylyçly”. Bu alymlaryň ählisi salyrlaryň 
tagmasynyň gazaýakly (ýagny gazyň aýagyna meňzeş. Bu barada 
Gazaýakly
diýen makala serediň) bolandygyny görkezýärler. Hut şonuň 
üçin salyrlara geçmişde gazaýaklylar hem diýlipdir.
Şeýlelikde, ýokarda sanalan alymlaryň ählisi salyr diýen ady 
“sal, ur” ýa-da “salyr” (“gylyç salar”) sözleri bilen baglanyşdyrýarlar. 
Bu bolsa eýýäm orta asyrlarda salyr etnoniminiň hakyky manysynyň 
unudylandygyny, onuň şol döwrüň dilinde bar bolan sözler arkaly 
düşündirilmäge başlanandygyny görkezýär. Türki etnonimleri derňän Ýu. 
Hemet ýaly meşhur alym hem salyr sözüniň şu manysyndan uzaklaşyp 
bilmändir we bu ady “çozuşa taýyn batyr esger” diýip düşündiripdir.
Biziň pikirimizçe, 
salar, salyr 
etnonimleri salak, salyk diýen atlar 
bilen bir kökden, ýagny sal diýen gun taýpasynyň adyndan we jemi, 
köplügi bildirýän –