Баҳолаш методлари мавзу баёнининг мантиқий кетма-кетлиги

I. t - мезон.
t – мезон бош тўпламда нормал тақсимланган иккита ўртача қийматни таққослашга хизмат қилади ва улардаги дисперсиялар тенг бўлади.
Демак, назорат қилинаётган Н₀ – бошланғич гипотеза муносабатнинг тўғрилигини тасдиқлайди.
лар иккита бош тўпламдан олинган, ўзаро боғлиқ бўлмаган тасодифий танламалар бўлсин (улар турли ҳажмларга (элементларга) эга бўлиши мумкин). Назорат сифатида қуйидаги миқдор қаралади:
.
Агарда бу формула бўйича хисоблашда –мезон тенгсизликни қаноатлантирса, у ҳолда Н₀ инкор қилинади.
– мезон “нормал тақсимланган” ҳолатлар учун жуда ҳам сезувчан мунособатларда бўлмайди. Уни статистик тақсимотлари танланмалари бир нечта чўққилар ёки жудаям ассиметрик бўлмаганда амалда қўллаш мумкин.
Кўпгина ҳолларда лиги чуқур асосланган бўлиши керак. лигини - мезон ёрдамида текшириш мумкин.
II. F- мезон.
Бу мезон дисперсия билан боғлиқ бўлиб, амалиётда катта аҳамиятга эга.
F- мезондан Х ва Улар нормал тақсимланганда шартни бажарилишини текширишда фойдаланилади.
Ҳар бир бош тўпламдан n₁ ва n₂ ҳажмдан иборат танлама олинади. Бунда назорат қиймат сифатида қуйидаги эмпирик дисперсиялардан фойдаланилади:
.
Бу ерда масалани қаралашига қараб катта қийматга эга бўлган дисперсия махраж сифатида қаралади. F - миқдор озодлик даражасига эга бўлган F - тақсимотни қанаотлантиради. Бунда Критик соҳа қуйидагича танланади: ва унга мос озодлик даражасига эга бўлганда  нинг қийматлилик даражаси учун ( ; ) нинг қиймати танланади.
Агарда  танлама бўйича ҳисобланган f критик қийматдан катта бўлганда гипотеза  нинг хатолик эҳтимоли билан инкор этилиши керак.

3. 
   ² – мезон.
   

Шу вақтгача қараб чиқилган мезонлар орқали иккита тажриба натижалари бўйича олинган миқдорларни танламаларни фарқларини аҳамиятлилиги ёки тасодифийлилигини текшириш мумкинлиги кўрилди. Энди биз F₀() тақсимот қонунини  миқдорнинг қаноатлантиришини текшириш мезонига эътиборни қаратамиз ва улар рухсат этилганлик мезони дейилади.
² – мезон Н₀ – бошланғич гипотезанинг муносабатни қаноатлантиришини текшириш учун хизмат қилади.
Бу ерда  нинг тақсимот функцияси;
- олдиндан берилган (гипотеза қилинган) тақсимот функцияси.
Дастлаб, ни тўлиқ аниқланган деб оламиз.  тасодифий миқдорнинг аниқланиш соҳасини чекли сондаги ўзаро кесишмайдиган тўпламларга бўламиз: .
Агар бўлса, у ҳолда бўлади.
Энди Х дан n-ҳажмга эга бўлган танламалар олинади. даги танламадан соннинг қиймати - бўлсин, у ҳолда
Синфларга ажратиш етарлича ихтиёрий, аммо синфлар чегараси учун тенгсизлик ва қолган синфлар учун тенгсизлик бажарилиши зарур. Бунга эса ҳар доим ҳам синфларни йириклаштириш орқали доимо эришиш мумкин. Агарда синфларга бўлиш қайд этилган талабларни бажарса, у ҳолда назорат қиймат қуйидагича бўлади:

Агар озодлик даражасига эга бўлган ² асимпотик тақсимотга эга бўлса Н₀ гипотеза ишончли бўлади.
Демак, ² фараз қилинган тақсимот билан ҳақиқий тақсимот орасидаги четланишни ифодалар экан. Агарда охирги формуладаги қиймат юқорида қайд этилган талабларни бажара олмаса, яъни критик қийматлардан ошиб кетса, у ҳолда ²- мезон инкор қилинади.

•